Ad Valvas 1976-1977 - pagina 22

z Scheidende rector magnificus

AD VALVAS — 10 SEPTEMBER 1976

Diepenhorst:

'WUB speelt niet-deskundigen macht in handen' „Wie betrekkelök jong benoemd wordt, op een leerstoel en in het huwelijk geen gevoelige correctie krijgt, wordt breedsprakig, heeft altijd gelijk, tenminste vindt, dat hij dat heeft, en neemt niet de moeite zijn zinnen af te maken." Deze van veel zelfkennis en zelfspot getuigende uitspraak, die prof. Diepenhorst deze week deed in zijn redevoering ter opening van de lessen, was w e l heel in het bijzonder van toepassing op de toespraak, die hq afgelopen maandag hield. Een kleine 30 getypte vellen tekst.

De rector besteedde in zijn r e d e veel aandacht aan h e t functioner e n v a n de Wet Universitaire Bestuurshervorming (de W U B ) . De ingrijpende wijzigingen v a n de WUB, die n a a r hij v e r w a c h t op stapel staan en zijns inziens b e wijzen hoe h e t getij is gekenterd, vond d e rector nog niet voldoende. Tot de voornaamste gebreken v a n deze wet, die, zo vond hij overigens, nageleefd moet worden, r e k e n t Diepenhorst d e macht, d i e de w e t niet-deskundigen in h a n den speelt. E n verder: „De opb o u w v a n b e n e d e n af m e t zulke machtige posities voor de „nietblijvers" oftewel de „wijkers", h e t o v e r t r o k k e n vergaderingenstelsel, dat zij schiep en h e t oeverloze praten."

Radicalisme Diepenhorst vervolgde: „De universiteit dreigt aan p r a a t t e n onder te gaan. Daarbij is dadelijk de toevoeging nodig, d a t ons volk m e t zijn b e k e n d e radicalisme weer v e r d e r h e t demokratisch p a d is afgelopen d a n m e n elders deed, d a t wij ons v a n alle Europese landen in de radicaalste wettelijke regeling v a n h e t wetenschappelijk onderwijs moesten vinden. O m j a a r in j a a r uit m e t n i e u w e ondeskundigheid te w o r d e n geconfronteerd — geen mens heeft iets aan „steeds spontane oprechte incompetentie" — k a n in een onderwijsproces geen, bij een bestuuren beleidvoering w é l kwaad. Juist in de universiteit behoort ieder w a a r hij verstand v a n heeft te behandelen. Professoren beslissen niet over studentenvoorzieningen. Technisch en administratief personeel zwijgt over d e e x a m e n eisen. Als leerlingen zich ingrijpend m e t richtlijnen voor onderwijs en onderzoek zouden willen bemoeien, gaat h e t mis. Terecht is opgemerkt, d a t teveel demokratie a a n de basis behoefte w e k t a a n dirigeren bij de top. D e huidige wettelijke regeling schept gelegenheid t e over tot manipulatie: h e t a p p a r a a t in zijn samengesteldheid moet draaien en w o r d t daartoe n a a r eigen inzicht door „machinisten" — beroepslieden — geregeld." Over de studenten zei Diepenhorst: Zij mogen, voorzover zij geen geboren bestuurders zijn, léren b e sturen. Moeten zij in r u i m percentage m e e beslissen over d e besteding v a n h o n d e r d e n miljoenen?

Te dol Hij voegde daar overigens direkt a a n toe, d a t vrijwel hetzelfde geldt voor hoogleraren. „Hün plicht is onderwijzen en onderzoeken. V a n h e n m a g — zij h e b b e n een volledige w e r k k r i n g — énig b e s t u u r w o r d e n gevraagd. Te dol is inmiddels, d a t in grote faculteiten soms v e r over d e helft v a n de wekelijks beschikbare tijd gestoken w o r d t in administratieve rompslomp. Het is in de toekomst reeds te duchten, d a t in de advertentie voor een hoogleraar in de dogm a t i e k w o r d t toegevoegd: kennis van snelschrift, eenvoudig boekhouden en personeelspsychologie strekt tot aanbeveling; t y p e n is vereist. H e t enige gunstige gevolg k a n zijn, d a t de b e t r o k k e n e geen tijd m e e r over h o u d t voor h e t veroorzaken v a n leergeschillen." Diepenhorst kritiseerde ook h e t langdurig en veelvuldig v e r g a d e ren. Hij deed de suggestie vergaderingen v a n universitair k a r a k ter als regel niet langer d a n ly^ u u r te laten duren. Ook gaf hij in overweging om universiteitsraden

ééns p e r maand, colleges v a n b e s t u u r één keer p e r veertien dagen te laten bijeenkomen.

Achilles-pees Krachtig gaf de scheidende rector af op de — als leefden zij op een hormonen-dleet — snel groeiende en helaas ook even snel uit elkaar vallende en in faculteiten, subfaculteiten en studierichtingen zich onherstelbaar splitsende academische richtingen. De omgang van de elkaar zelden ziende docenten met de studenten noemde hij de Achillespees voor de grote universiteit. Het verwerken v a n honderden eerstejaars studenten dreigt op

Oproep tot beter tegenspel Uit de redes van universitaire bestuurders en rectores magnifici deze week hij de opening van het academisch jaar viel op te maken, dat de door de regering nagestreefde studieduurverkorting voor veel faculteiten in het land een moeilijk te verteren punt vormt. Opgeroepen werd tot samenwerking tussen de universiteiten om D e n Haag beter tegenspel te kunnen bieden. Veel studierichtingen blijken bij herstructurering op vijf jaar studieduur uit te komen terwijl de ministeriële eis is om zo mogelijk tot vierjarige studieprogramma's te komen. Ook de WUB blijft een heet hangijzer. De macht is niet gedemokratiseerd maar heeft zich verplaatst naar een nieuwe elite van beroepsbestuurders, zo kon men horen. Maar elders (aan de VU) viel weer te beluisteren, dat de WUB juist aan niet-deskundigen (te veel) macht heeft toegespeeld.

een „vermalen" uit te lopen. Wie in de pas blijft meemarcheren, van het begin af zich inspannend, ondervindt als hij niet met ziekte of famlliemoeilijkheden wordt geconfronteerd, geen last. De regels worden niettemin soms te strak gehandhaafd, een door de „rekenmachine" bepaalde studiegang dreigt.

Studeren is leren geworden De rector laakte de voorstelling v a n minister V a n K e m e n a d e als zou ondoeltreffend en dus niet zuinig beleid bij universiteiten en hogescholen te v a a k voorkomen. Hij vroeg zich af of d e minister, die toestemde in h e t uitstellen v a n een ingrijpende herziening v a n de W U B — een w e t die tot een papier, tijd en k r a c h t verslindende behartiging v a n wetenschappelijk onderwijs e n onderzoek verplicht — hier recht v a n spreken heeft.

Open

universiteit

S p r e k e n d over de „open universiteit" m e r k t e Diepenhorst op zijn twijfels t e hebben over verplaatsing v a n de universiteit n a a r werkplaats, fabriek en kantoor, onder h e t motto „non scholae sed vitae discimus". Hij stond nog af-

wijzend tegenover h e t te veel ijver e n voor leren door doen. „Zelfs al zou m e n ongeveer letterlijk willen d e n k e n m e t d e handen, d a n nog zal er plaats moeten zijn voor buiten handarbeid en buiten op vaardigheid zich toespitsend ond e r r i c h t gelegen wezenlijke geestesarbeid." H e t universitair bedi;ijf naoet t o t géén prijs opgaan in de dingen v a n de dag, moet evenmin, enkel baat zoekend e n n u t b e v o r d e r e n d i n v e r m e e n d e onthevenheid a a n ieder e feitelijke nood, de b a n d m e t h e t o m r i n g e n d e leven pogen door t e snijden. H e t is hier èn-èn, niét öf-öf."

Kernbom Wat de betrokkenheid v a n de universiteit op de maatschappij betreft vroeg Diepenhorst zich af of een zaak als jeugdwerkloosheid en de voor veel studenten slechte kansen op een plaats in de maatschappij de universiteit w e l voldoende bezig houden. Ook vond hij, dat er vrij ruime aandacht bestaat voor de verre naaste (minder voor de hier woonachtige Turken en Marokkanen), maar dat de problematiek van de kernbom grotere groepen met Intense onrust zou dienen te vervullen dan feitelijk het geval is. Dit b e v r e e m d d e h e m te m e e r daar 'Nederlanders geestelijke bedisselzucht soms p a r t e n speelt'. E n hij v e r w e e s daarbij n a a r h e t b r e k e n met Potchefstroom „hoewel deze daad geen enkele bijdrage tot d e oplossing v a n h e t Afrikaanse r a s senprobleem inhoudt".

Discriminatie Natuurlijk liet Diepenhorst niet n a voor d e laatste k e e r als rector het zijne te zeggen over h e t doelstellingen-konflikt. Hij gewaagde v a n h e t gebrek a a n rondheid bij hen, die betuigen n a a r vermogen aan de arbeid v a n de V U als christelijke instelling t e willen deelnemen, de evangelische doelstelling eerbiedigend, terwijl zij niet-christelijke, al naar m e n w i l achristelijke of antichristelijke activiteiten v a n bladen, vakverenigingen en politieke partijen tevens voor h u n r e k e n i n g

De nieuwe rector magnificus die afscheid nam.

prof. De Ruiier

n e m e n en oproepen h i e r a a n m e d e t e doen. Het verwijt, d a t d e universiteit zou discrimineren, verliest, aldus Diepenhorst, zijn betekenis voor wie a a n v r e e m d e woorden geen behoefte heeft en w e e t d a t discrim i n e r e n onderscheiden betekent. „Natuurlijk w o r d t er grote speelr u i m t e gelaten. M a a r d e universiteit noemt w a a r h e i d d a n toch waarheid en heet dwaling evenzo dwaling. Zij ziet d e tegenstelling tussen geloof en atheïsme, zij ond e r k e n t en bepleit een christelijke moraal. Zij w i l m e t andersgezinden heel lang spreken, de subjectieve eerlijkheid d e r overtuiging van b e t r o k k e n e n in de regel niet aantasten om tevens geenszins enkel woorden m a a r tevens daden te toetsen en daaruit gevolgtrekkingen te m a k e n . " V a n beslissende betekenis noemde de scheidende rector h e t of h e t de VU tot dusver gelukte e e n bijzonder k a r a k t e r als christelijke instelling v a n onderwijs en onderzoek t e vertonen. Wij b e v i n d e n ons nog m a a r a a n h e t begin v a n een n i e u w onderzoek n a a r de verh o u d i n g tussen geloof e n wetenschap, d a t zich v a n primitief fundamentalisme — ik v e r t a a l dit m e t Schriftknechterij — vrijwarend, tastend op w e g is n a a r een gedeeltelijk n i e u w v e r s t a a n d e r Openbaring, die eensdeels bindt, die anderszins vrij laat.

Op dit m o m e n t zijn de volgende b l a d e n bij de Stichting aangesloten: Folia Civitatis (gemeenteuniversiteit A m s t e r d a m ) , Universiteitskrant (Groningen), Utrechts Universiteitsblad, Tilburgs Hogeschoolblad, Quod N o v u m (Erasmus Universiteit R o t t e r d a m ) , T H D nieuws (Delft). Binnen afzienbare tijd zullen v a n de enkele nog niet aangesloten bladen, ook h e t n i e u w e universiteitsblad v a n Leiden en h e t weekblad v a n de L H in Wageningen aan d e Stichting gaan deelnemen, aldus een mededeling v a n de stichting. Ad Valvas m a a k t al sinds een j a a r geen deel m e e r uit v a n h e t samenwerkingsverbond. Het blad werd om onduidelijke r e d e n e n geschorst als lid. De Stichting GUPD, w a a r v a n h e t b e s t u u r w o r d t gevormd door r e d a k t e u r e n v a n de aangesloten bladen, is in gesprek met de N e derlandse Vereniging v a n J o u r n a -

prof.

Diepenhorst,

periode. Vervolgens hing hij zijn opvolger prof. m r . D e Ruiter onder d e aloude w e n s Salve rector iterum iterumque salve de a m b t s k e t e n om, w a a r m e e hij De Ruiter de verantwoordelijkheid oplegde om „op geheel eigen wijze d a t te doen w a t u w voorganger wilde en w a a r i n hij waarschijnlijk goeddeels faalde." De k e r s v e r s e rector D e Ruiter b r a c h t vervolgens allereerst d a n k aan d e scheidende rector Diepenhorst e n conrectoren G. E. Meulem a n en F . v a n Faassen en d a n k t e tevens voor h e t v e r t r o u w e n , d a t de Vereniging, h e t College v a n Decanen e n de universiteitsraad hern h a d d e n geschonken. „Ik zal m ' n best doen," zo beloofde hij, sprekend over zijn k o m e n d e w e r k . „De V U is e e n universiteit v o l tegenstrijdigheden, m a a r w e moeten ervoor zorgen, d a t zij een leefb a r e gemeenschap blijft. Respect voor e l k a a r is d a a r t o e nodig." D e radicaliteit v a n h e t evangelie zag hij als richtsnoer daarbij. „Van h e t evangelie k u n n e n we veel leren." ÜR-voorzitter F . Kuijper wenste de nieuwe rector tenslotte een ambtsperiode toe, die de universiteit t o t zegen strekt. (J-K.)

Salve Rector Na zijn toespraak sprak Diepenhorst, m e d e n a m e n s de beide conrectoren G. E. Meuleman en F. v a n Paassen, zijn w a r m e erkentelijkheid uit jegens de bezetting v a n zijn b u r e a u g e d u r e n d e zijn ambts-

GUPD nu een stichting De Gemeenschappelijke Universitaire Persdienst, waarin zes universiteits- en hogeschoolbladen al enige jaren samenwerken, is een stichting geworden. Behalve de bevordering van de journalistieke samenwerking stelt de nieuwe stichting zich ten doel te ijveren voor het behoud van en het verbreiden van de journalistieke onafhankelijkheid van de universitaire pers.

naast

listen om te k o m e n tot een aparte sektie, w a a r i n deze bijzondere „bedrijfsbladen" k u n n e n w o r d e n ondergebracht. I n de toekomst zal er, zo w o r d t gesteld, i n die sektie ook plaats moeten zijn voor bladen v a n a n d e r e rijksinstellingen, zoals instellingen bij h e t H o ger Beroeps Onderwijs en de A k a demische Ziekenhuizen. Ook w o r d t voor de langere termijn gedacht aan een eigen p e r s b u r e a u in D e n Haag, d a t voor de aangesloten bladen de berichtgeving over landelijke organen als de Akademische Raad en h e t Ministerie zou k u n nen verzorgen. Tenslotte w i l de Stichting G U P D ook d e universitaire pers vertegenwoordigen in organen of kommissies, die zich bezig h o u d e n m e t voorlichtingsv r a a g s t u k k e n over wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Tot voorzitter v a n de Stichting G U P D is benoemd de hoofdredakt e u r v a n Quod Novum, d e heer H. L. Meijers.

HORTUS BOTANICUS De h o r t u s botanicus a a n de V a n der Boechorstraat is vrij to^ankelijk. Groepen bij voorkeur n a afspraak, telef. (548) 4142. Openingstijden: maandag t / m vrijdag v a n 8-17 uur.

Redaktie-aöres: De Boelelaan ' 105 Postbus 7161 Amsterdam, telefoon 5484330 of 5482671.

020-

Redaktie: J a n v a n d e r Veen (hoofdredakteur). J a a p Kamerling, Joke Bleichrodt. Medewerking: Rudi Agerbeek, G u u s H e r b schleb, Ben Rogmans, Dienst Pers en Voorlichting. Fotograaf: P e t e r v a n Vliet Tekenaar: F r a n s Vera Kopü, niet bestemd voor de mededelingenrubriek, moet (getjrpt) uiterlijk m a a n d a g morgen 10 u u r binnen zijn. Advertenties: J. G. Duyker, Postbus 40, Noordwolde (Pr.) Tel. 05612-541. Adjes: Max. 30 woorden. Kosten ƒ 6,—. Opgave voor m a a n d a g 10 u u r k a m e r 1 D-08 VUhoofdgebouw. K o n t a n t e b e taling. Toezending: Ad Valvas k a n ook p e r post worden toegeeonden. Wie v a n deze mogelijkheid gebruik wil m a k e n k a n d a t — uitsluitend per briefkaart — melden a a n Administratie toezending Ad Valvas, Vrije Universiteit, postbus 7161, Amsterdam, onder vérmelding van naam en adres en d e mededeling of hij/zij student Is of lid v a n h e t personeel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen