Uitstel der Synode.

Mede een gevolg van den oorlogstoestand, waarin Europa verkeert, is dat de Synodale samenkomsten der Kerken in ons vaderland in het ongereede zijn geraakt. De Hervormde Synode, die haar zittingen reeds had aangevangen, ging huistoe toen de wrereldkrijg ontbrand was, en verdaagde hare zittingen tot de Septembermaand. En de Synode onzer Kerken, die in de derde week van Augustus had moeten saamkomen, werd door de roepende Kerk tot nader orde uitgesteld.

De Kerkeraad te 's-Gravenhage is over dat laatste besluit wel ietwat lastig gevallen in een deel onzer kerkelijke pers, Vooral de kerkrechtelijke bevoegdheid van , een. roepende Kerk, om zulk een gewichtig besluit te nemen, werd van meer dan een zijde betwist.

Men oordeelde, dat hét beter ware geweest, wanneer de Synode toch op den vastgestelden datum ware saamgekomen en dan terstond zelf tot verdaging ware overgegaan, wanneer zij dit noodig oordeelde. De macht die de roepend? Kerk zich toekende, om op eigen gezag de Synode uit te stellen, scheen velen ongeoorloofd en ook als precedent voor de toekomst niet ongevaarlijk. Al wilde men toegeven, dat onder deze omstandigheden het saarnkomen der Synode niet gewenscht w^s, de Synode zelf had alleen de macht, zoo meende men, hierover een beslissing te nemen. Ging eenmaal een roepende Kerk zich een oordeel hierover aanmatigen, dan zpu in de toekomst ook onder geheel andere omstandigheden een roepende Kerk de saanjkomst onzer Kerken in Synodale vergadering kunnen beletten. En daarmede zou aan de roepende Kerk een macht worden toegekend, die zeker niet onb^denkelijk zpu wezen en die zelfs tot schromelijk rnisbruik aanleiding zou kunnen geven.

Den ernst dezer bezwaren onderschatten we niet, en we denken er dan ook niet aan, dit vraagstuk alleen als een juridische spitsvondigheid te beschouwen. Alles wat tot hiërarchie zou kunnen leiden, moet als een der ernstigste gevaren voor ons kerkelijk leven worden bestreden. Maar a^n de andere zijde overdrijve men deze kerkrechtelijke quaestie ook weer niet. Vooreerst vergete men niet, dat er zoo gansch exceptioneele omstandigheden kunnen voorkomen, dat nood wet breekt. Wanneer Nederland terstond in den oorlog betrokken ware geworden en de vijand ons land ware binnengetrokken, zoodat elke communicatie met Den Haag verbroken was, zou de roepende Kerk toch kwalijk anders hebben kunnen doen, dan de oproeping, die van haar was uitgegaan, weder terug te nemen. Een Synode, die zelfs maar één zitting hield, zou onder die omstandigheden een onmogelijkheid zijn geweest. En in de tweede plaats — Dr. de Moor heeft hierop terecht gewezen in de 's-Gravenhaagsche Kerkbode — luidde de opdracht dèr Generale Synode van Zwolle wek dat de roepende Kerk de Synode in dit jaar moest saamroepen, maar was niet voorgeschreven in welke maand dit geschieden moest. Nu brengt de gewoonte wel mede, dat de Synode vergadert in de zomermaanden, omdat deze tijd met het oog op de vacantie van de predikanten en hoogleeraren de meest geschikte is, maar een wet is, deze gewoonte niet, en dé roepende Kerk is volkomen bevoegd van deze gewoonte af te wijken, wanneer hiervoor geldige redenen zijn. Wanneer de roepende Kerk dus nog vóór het einde van dit jaar de Synode saamroept, is ook formeel aan de eischen vari het Kerkrecht voldaan. En gelijk Dr. de Moor meedeelde, bestaat hiertoe het stellige voornemen bij den Kerkeraad van 's Gravenhage. In de laatste maanden van dit jaar zal de Synode bijeen worden geroepen om enkele urgente zaken, die geen uitstel dulden, af te doen, en de Synode zal dan zelf kunnen beslissen, of ze ook de verdere onderwerpen op haar synodaal agendum voorkomende, zal afhandelen dan wel haar zittingen tot rustiger tijd verdagen. Naar het ons voorkomt zal, wanneer aan dit plan gevolg wordt gegeven, elk bezwaar vervallen en komt aan den Kerkeraad van 's Gravenhage alleen lof toe voor de wijze, waarop hij in deze moeilijke omstandigheden is opgetreden.

En wat de zaak zelf betreft, kan er wel geen verschil van meening over bestaan, dat het niet wijs zou geweest zijn, wanneer de Synode thans saamgekomen ware. Niet alleen, dat verschillende afgevaardigden te kennen hadden gegeven, dat zij thans verhinderd waren ter Synode te komen, maar ook de noodige rust en kalmte zou ontbroken hebben, om behoorlijk te beraadslagen over de ernstige vraagstukken, die ter Synodale tafel waren gebracht. Dat onze nationale Synodes in de 16e eeuw soms te midden van oorlogsgevaar bijeen, kwamen, was een daad van heroïsme en gelopfsmoed in onze vaderen, waarvoor we diepen eerbied hebben. Maar wie daarop als voorbeeld wijst, vergeet, dat de om standigheden toen geheel anders waren. De Synodes te Emden en te Dordrecht gehouden, dienden om het Kerkverband te institueeren, om de grondregelen voor ons Kerkelijk saamleven te geven, om orde te brengen in een veelszins chaotischen toestand. Het saamkomen der Kerken in Synode was daarom een absolute noodzakelijkheid ; zonder deze Synodes zou van een ordening.van het kerkelijk leven geen sprake zijn geweest. En dan is het zeker een bewijs van geloofsmoed en heroïsme, v^^anneer men alle gevaren trotseert, om in de eerste plaats de belangen van Christus' Kerk te dienen. Maar van dit alles islhans geen sprake. Onze kerken leven in geordend verband; de vraagstukken, die thans aan de orde waren gesteld, hoe belangrijk ook op zich zelve, zijn niet--, urfents en-laet uitzondering van de Zending, die door langer uit­ stel wellicht in eéhigé moeite zou kunneii konien, is er niet één quaestie, die iiiet even goed een volgend jaar zou kunnen behandeld worden. Onder deze omstandigheden schijnt het ons daarom wijs en vöorzichtigj de Synode te'vérdagen, totdat een rustiger tijdperk oofc vóOr ons land is aangebroken. Ddt ónze vaderen onder gelijkte onistandigheden er evenzoo over gedacht hebben, blijkt wel uit het feit, dat de Generale Synode, die in 1584, driejaar na de Middelburgsche Synode van 1581, had moeten plaats vinden, eerst twee jaar later, in 1586, te 's Gravenhage werd gehouden. Dit uitstel zal zeker niet bevreemden, wanneer men bedenkt, hoe diroef in 1584 dé toestand in Nederland was, toen het grootste deel van Brabant en Vlaanderen verloren ging, Parma zegevierend tegen ons land oprukte en Prins Willem verraderlijk werd vermoord. En al zijn, Göde zij dank, de onweerswolken die ons larid bedreigen, thahs niet zoo donker, toch toont dit exempel' wél, hoe ook onze vaderen hebben geoordeeld, dat uitstel eener Synode niet altoos ongeoorloofd was. Trouwens, 'de regel, dat een Synode om de drie jaar vei'gaderen moet, is geen Goddelijk voorschrift, maar alleen een kefkelijke bepaling.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen