De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 104

HELDEN

ren die Du Toit fêteerden, was onjuist. De Standaard schreef niet voor niets, dat Du Toit elke contact met die oude vrienden meed. 72 Hij richtte zich inderdaad tot niet-antirevolutionairen over de stichting van een universiteit in Pretoria. 73 Het Europese verblijf werd ruw beëindigd, toen Du Toit het bericht ontving dat al zijn investeringen ijdele speculaties bleken te zijn. Vrijwel failliet ging hij ambteloos terug naar Paarl. Zelfs zijn meubels en boeken moest hij verkopen. Met nieuwe energie zette Du Toit zich opnieuw in voor de Afrikaanse taal en cultuur. 74 Hij redigeerde Di Patriot en De Getuige, publiceerde een reeks boeken en geschriften en liet regelmatige bijbelboeken in Afrikaanse vertaling verschijnen. Maar steeds meer belandde hij in het isolement. 75 Du Toit nam kritisch afstand van de Transvaal en het daar gevolgde beleid. Hij propageerde harmonie tussen Afrikaners en Engelsen, economische en politieke eenheid van de koloniën en de Republieken: een eenheid van Zuid-Afrika onder Britse maritieme bescherming. Ook verleende hij steun aan Rhodes - en bleef hem steun verlenen ook na de inval van Jameson. Zijn kritiek op Kruger en het anti-Britse beleid van de beide Republieken werd steeds duidelijker, zijn propaganda voor conciliatie stond haaks op het denken van veel Afrikaners, zelfs zijn radicale keus voor het Afrikaans en zijn fonetische spelling gingen velen van hen te ver. Weinigen deelden zijn opvatting, dat het Afrikaans - ook naar de mening van veel Afrikaners het Engels of het Nederlands als landstaal kon vervangen. Ook kerkelijk geraakte Du Toit apart. Sinds 1897 diende hij een aantal voormalige afgescheiden Nederduits Gereformeerde gemeenten, behoudend, bevindelijk, orthodox, sober levend en wereldmijdend, de Gereformeerde Kerken onder het kruis. 76 De oplopende spanningen in ZuidAfrika weet Du Toit intussen minder aan het Britse imperialisme dan aan de Republieken: 'Kruger en [de leider van de Afrikaner Bond aan de Kaap] Hofmeyr, in bondgenootskap met 'n goddelose Hollanderkliek daar en lage fortuinzoekers hier is nou besig om ons nationale graf te grawe', schreef hij.77 Toen de oorlog begon, verklaarde hij zich voor een strikte neutraliteit - een positie die feitelijk loyaliteit aan het Brits gezag betekende. Zijn kruisgemeenten, onmiskenbaar Afrikaans, waren neutraal en namen later veel leden van de 'Scoutskerk' op - Afrikaners die in de oorlog aan Engelse zijde dienden. 78 Du Toit was een 'eensame Ismael' in de woestijn - door vrijwel niemand begrepen of gevolgd. Zelfs zijn eigen broer D. F. Du Toit, drukker van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen