De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 41

BEGINSELEN

den Republikeinschen Staatsvorm (is) als onder de leiding Gods in onze geschiedenis geworteld, door de Uitgeweken Boeren tot ontwikkeling gebracht, door Britsche Traktaten erkend, en door de Grondwet van beide Republieken [Vrijstaat en Transvaal] als zoo-danig bevestigd'. 8 '

Voor al die staatsvormen gold echter de hoofdregel van artikel v i : Op zich geen enkelen Staatsvorm den eenig bruikbare keurende, en de alsnu bestaande vormen erkennende [zoals opgesomd in artikel 1i], zoo meent zij toch, dat het einddoel onzer nationale ontwikkeling moet zijn een vereenigd Zuid Afrika, onder eigen vlag.84

Het hoge woord is er uit. Zuid-Afrika voor de Afrikaners. De woorden zijn van Kuyper, artikel na artikel vrijwel, maar hun contextuele betekenis en toepassing komen van Du Toit. Als alle negentiende-eeuwers was Kuyper een nationalist. Als organisch denker stelde hij natie en staat tegenover elkaar. Elke natie is een organisme, maar de staat is slechts een formatie, wist Kuyper. 85 Naties zijn niet onveranderlijk, zij staan niet op zichzelf en zij lijken zelfs niet de hoogste vorm van maatschappelijke ontwikkeling: 'Uit het Gezinsverband ontplooit zich vanzelf het Geslachtsverband, en daaruit weder het Stamverband, en er is geen enkele reden denkbaar, waarom uit dit Stamverband zich niet evenzoo het Volksverband en het Wereldverband zou ontwikkeld hebben'. 86 De Verenigde Staten van Amerika hebben laten zien, dat uit zeer verschillende groepen mensen een nieuwe natie kan ontstaan. In dat kader is zelfs 'physische herkomst' (ras) geen volledige belemmering. 87 Kuypers wereldbeschouwing ging uit van een veelheid aan zelfstandige en gelijkwaardige nationale identiteiten; zijn politieke filosofie pretendeerde universele gelding. Kuyper was dus een gematigd nationalist. De klein-Nederlandse staat heeft hij altijd aanvaard als het gegeven kader van zijn optreden. De natie stond dan ook niet centraal in zijn denken. 'Er vloeit soeverein gezag uit God Almachtig naar alle deelen van zijn schepping', schreef hij in Ons Program, maar in de opgave van organische kringen sloot hij de natie over en sprong direct van de samenleving in dorpen en steden op de staat.8* De staat betekende veel meer voor Kuyper, als vijand. De staat was 'een door de zonde noodzakelijk geworden chi-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen