De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 321

BROEDERTWIST

320

Daartoe moest de Unie van Zuid-Afrika omgezet worden in een 'Republikeinse Staat waarin die President, deur die volk vir 'n bepaalde tyd verkose en verantwoordelik aan God alleen, met bystand van 'n Uitvoerende Raad en Volksraad van gebieds- en beroepsverteenwoordigers, 'n regering van gesag sal voer'. Dat was een formulering, ontleend aan L. J. du Plessis en beoogde de 'calvinistische' derde weg aan te geven tussen liberalisme en nationaal-socialisme. 97 Voor velen plaveide die echter de weg naar de o b en de onderwerping aan het nationaal-socialistische denken, zoals bleek. De machtsstrijd tussen Herenigde Nasionale Party en ob had ook in de Afrikaner studentenwereld verdeeldheid veroorzaakt, a n s , altijd al het tehuis van de radicale Afrikaans-nationalistische studenten, werd gedomineerd door de ob. Met als gevolg dat op veel campussen de ANS-afdelingen scheurden en minderheden zich afscheidden. Te Potchefstroom werd een alternatieve Republikeinse Studente Bond (1943) opgericht, door S. du Toit en C. J. H. de Wet en enkele andere geestverwanten gestimuleerd en gesteund. Die r s b had geringe uitwerking. Een enkel succesje in de studentenraad of van de Theologische School was het meeste dat zij behaalde. De meerderheid van het Studentencorps noch van a n s kon zij niet overtuigen. Die verkoos het nationalisme boven calvinisme. 98 Door De Wet gestimuleerd, zochten de studenten van de r s b contacten met antinationaal-socialistische studenten elders. Ook met de Bloemfonteinse docent (en oud-student van de v u ) drs. H. J. Strauss. Die was in de jaren '30 zeer betrokken bij a n s , maar was, sindsdien deze een frontorganisatie van de ob werd, in Bloemfontein de motor van een alternatief, de Afrikaner Studente Vereniging. De asv beleed 'soos ons vaders (...) die wording, voortbestaan en eie geroepenheid van die Boervolk in sy eie vrye vaderland onder die albestier van God, die Skepper, Onderhouer en Formeerder van alle volkere'. 99 De asv was dus nationalistisch maar ook duidelijk democratisch. De asv wilde alle Afrikaanse studenten op calvinistische grondslag verenigen en stond vrij van zowel de o b als de h n p , io In mei 1943 overlegde Strauss te Potchefstroom met S. du Toit, C. J. H. de Weten enkele geestverwante studenten. 101 Later in diezelfde maand kon Strauss zijn Potchefstroomse vrienden melden, dat in Pretoria een Republikeinse Studentenbond was opgericht die bovendien de Bloemfonteinse schrijver en academicus, hoogleraar Afrikaans

1

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen