De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 1]) - pagina 130

CNO

Want alle Nederlanders beschouwden de Afrikaners als vlees van eigen vlees. Daarom hadden zij gedurende de oorlog pal gestaan achter de Boerenrepublieken. De nederlaag van het broedervolk werd als een eigen nederlaag ervaren. Het verlies van de onafhankelijkheid van beide Republieken werd gevoeld als een vernedering van de hele Nederlandse stam. En nu wilden die arrogante Engelsen ook nog, dat de onderworpenen hun taal en traditie, hun nationaliteit, zouden opgeven. 28 C N O , aldus het Jaarverslag van de n z a v over 1903, was echter een bewijs van 'het sterk oplevend nationaliteitsgevoel, van het besef dat in het behoud van de taal de eenige waarborg ligt voor een zelfstandig volksbestaan, zij het onder vreemde overheersching'. 29 Die ontwikkeling steunen was dus 'Neerlands plicht': 'Elke gulden, voor het nationaal onderwijs, den taalstrijd, gegeven is een gift aan den Nederlandschen stam, een offer aan eigen nationaliteit gebracht. In niets gaan de Zuid-Afrikaansche en de Nederlandsche belangen zoozeer samen'. 30 Het werd in de propaganda steeds herhaald: c b n c en n z a v wilden de Zuid-Afrikaanse 'stamverwanten in hun strijd voor het behoud van hun taal [steunen, in] het besef dat het behoud van de taal de eenige waarborg ligt voor een zelfstandig volksbestaan'. 31 Toen in 1905 de n z a v ten behoeve van c n o een Krugercollecte organiseerde, heette het: 'Reeds meer dan drie jaar worstelt de Hollandsch-Afrikaansche kern van de bevolking der beide voormalige Republieken om het behoud van hare nationaliteit, door handhaving van vrije, Christelijk-nationale scholen'. 32 Wij mogen onze stamgenoten, anders als voor onze stam reddeloos verloren, niet loslaten, aldus de oproep van n z a v en c n b c ten behoeve van de Kruger-collecte die in oktober 1 9 0 6 in Amsterdam langs alle huizen werd gehouden. 33 Eind 1902, toen de Vriendenkring de fakkel doorgaf aan de Hoofdcommissie voor c n o , 3 4 zetten c n b c en n z a v de schouders gezamenlijk er onder. Minstens een half miljoen gulden heeft de n z a v mogen overzenden, uit eigen gelden en van het c n b c en uit de opbrengst van diverse acties en collectes. Dat ook de Nederlandse regering een bijdrage verleend zou hebben, zoals later wel eens is gezegd, is onjuist.35 Wel is waar, dat het grootste deel van de steun afkomstig was van de ZAR-gelden onder beheer van de oud-gezant dr. W. J. Leyds, die via de n z a v en haar mantelorganisaties, de Zuid-Afrikaansche Voorschotbank en Fonds ten behoeve van het Hollands Onderwijs in ZuidAfrika, de CNO-scholen bereikten.36

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen