Jaarboek 1974-1975 - pagina 37

bezetting van leerstoelen - de theologen waren nooit een vreedzaam slag - en het heeft in Parijs van 1253 tot 1318 geduurd aleer men zich voor statuten en rector door de eed te zweren, boog. De studenten leefden deels sober, deels vanuit de hen allen tot voor een tiental jaren onafgebroken nagehouden uitbundigheid: het ,,Wein, Weib und Gesang" heeft oude wortels. Reeds voor er van universiteiten in meer strikte zin - de studia generalia - kon worden gesproken, waren de leerstellige tegenstellingen dikwijls fel. Petrus Abelardus spaarde te Parijs zijn tegenstanders niet in het aan de hogeschool aldaar voorafgaand tijdvak. Later zou de Arabische wetenschap, de herontdekking der klassieken, het nominalisme, en de ook op de katheders zich openbarende tweespalt tussen paus en keizer soms tot handgemeen voerende redetwist veroorzaken. De organisatorische verscheidenheid v/as destijds rijker dan wordt vermoed en levert een waarschuwing om een simpele bestuursvorm heden voor geëigend te verklaren. Verschillen typisch voor de middeleeuwen, zoals die tussen de naties, waartoe de studenten behoorden, of tussen de faculteiten die aanvankelijk heel zelfstandig waren, hebben thans in deze vorm afgedaan. De „scholares" universiteit aldus geordend dat de leerlingen hun docenten in loondienst aan zich verbonden en onder strenge discipline stelden - deze leidden wat genoemd is een satelieten-bestaan - kennen wij niet meer. Ook de bijna geheel in handen der docenten zich bevindende academie is verleden tijd. Wij behielden noch de kanselier in zijn naar Parijse, noch in zijn naar Oxfordse trant geregelde bevoegdheid. De latere middeleeuwse universiteiten aanvaardden tot enkele hoofdpunten te herleiden statuten. Maar eenheid was er dan toch niet. En blijvende rust zou uitgesloten zijn omdat wel een bestendige taak bestond en toendertijd in afwijking van heden de bestaanspatronen groter vastheid vertoonden, maar het onderwijs dat geboden werd toch was afgestemd op de duidelijke vraag, op de praktijk, die steeds in beweging verkeerde. De samenleving had behoefte aan bestuurders, aan juristen, aan medici, aan hen natuurlijk ook die grondiger opgeleid dan op kloosterscholen mogelijk was, de kerk konden dienen. De universiteiten mochten nog zo een afgescheiden wereld op het eerste gezicht vormen, zij waren als het ware krachtens hun wezen aan veranderlijkheid onderworpen. Steeds meldden zich nieuwe leerlingen, dus was er een generatiekloof onophoudelijk te overwinnen: de geestelijke veroudering en ingezonkenheid maakten nergens bij telkens nieuwe studenten cohorten zo weinig kans als aan de academies. Ook was het niet mogelijk voor de universiteiten zich van hun omgeving, van de geest des tijds. van zich openbarende noden, van hier en 35

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen