Jaarboek 1984-1985 - pagina 45

Every gambler gives the impression of a man who signed a contract with Fate, stipulating that persistence must be rewarded. With that contract in his pocket, he is beyond the reach of all logical objection and argument. Edmund Bergler Mijnheer de Rector, Dames en Heren, Het onderwerp van deze middag bevat het woord gokken, waarvan het etymologisch woordenboek zegt dat het een bargoens woord is, afkomstig uit het Hebreeuwse cegoqen, dat lachen, spelen en speculeren betekent. Afgezien van de namen voor de afzonderlijke spelen - baccarat, poker, loterij e.d. - bestaat in het Nederlands ook het woord kansspel. In de andere westerse talen gaat het ook om spelen of een verwant woord. In het Engels gamble, Duits Glücksspiel, Frans jouer, Italiaans giocare, Spaans jugar, especular, agiotar, Latijn ludere. Het heeft allemaal iets weg van een eufemisme in tegenstelling tot gokken waarmee toch het speculerend spelen wordt bedoeld en wel het spelen om geld, wedden. Het lijdt dan ook geen twijfel dat het verschijnsel nauw te maken heeft met spelen. In dat verband kan niemand heen om het werk van een van Nederlands grootste historici, J. Huizinga, die behalve zijn rectorale oratie (1933, Over de grenzen van spel en ernst in de cultuur) er het befaamde boek Homo Ludens aan wijdde. Belangrijk is de wijze waarop hij het spel tracht te identificeren. In de eerste plaats schrijft hij dat het spel spanning en vreugde geeft en een 'grap' is. Die 'aardigheid' van het spel verzet zich tegen elke analyse of logische interpretatie. Met die verwijzing naar aard(igheid) wordt tegelijkertijd aangegeven dat de zaak verder niet herleidbaar is. De functies van het spel brengt Huizinga in direct verband met de cultuur. Als we afzien van zijn particularistisch gebruik van het woord cultuur, kan ik de mening delen dat het spel een produkt van de cultuur is: als cultuur het geheel van materiële en immateriële verworvenheden in en door de samenleving is. Anders zou het spel niet kunnen bestaan, de regels niet worden vastgesteld en zonder regels is het spel niet mogelijk. De volksmond zegt dat spel niet-ernst is. Het is niet zulk een fraaie tegenstelling, die het bovendien nog zou begeven als we zeiden dat het spel niet ernstig is: het spel kan wel degelijk ernstig genomen worden. De kenmerken die Huizinga destijds opsomde en waarop ik om des tijds wille niet verder kan ingaan, zijn de volgende: Het spel is een vrije handeling, het uittreden uit het 'gewone' leven, draagt een belangeloos karakter, het speelt zich af binnen zekere grenzen van tijd en plaats. 43

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen