1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 62

48 Het is te begrijpen dat v. Houten van teleologie absoluut niet hooren vril. Hoe die organische wereld ontstaan is, vanwaar de levenskracht gekomen is, die de deelen tot een organisme aaneenbindt, hij weet het niet, en hij vraagt er ook niet naar; maar pas op, dat ge soms zoudt meenen, dat hier een doelmatigheid zou zijn, die een persoonlijken Schepper onderstelt. Evenals de Fransche loge dan ook zeer onlangs besloten heeft in haar formules te schrappen den oppersten Bouwmeester van het heelal; zoo acht ook van Houten het een dwaling, als men zich de wereld denkt als het werk van een wereldbouwmeester, want dan schijnen alle ^oorzaken uit welke de wereld zooals zij thans bestaat, is ontstaan, tevens middelen, waarvan de gevolgen in den geest van dezen grooten bouwmeester het doel waren. Deze dwaling leidt bijna onmiddellijk tot een andere. Bij de beschouwing van de uitvoering van een bouwwerk, nemen wij aan, dat de bouwmeester niets laat aanvoeren of inrichten, dat geen nut heeft. Bij elk stuk steen mogen wij ons de vraag veroorloven waartoe het dient; van elke ruimte mogen wij vragen, waartoe zij bestemd is. Gelijk wij bij een gewoon bouwwerk aannemen, dat niets zonder doel geschiedt, zoo onderstelt de teleoloog gansch natuurlijk ook van den verheven bouwmeester van het heelal, dat hij niets zonder doel in het aanzijn roept. Ook in zijn groot bouwwerk, het heelal, moet diensvolgens niet alleen alles zijn oorzaak, maar ook zijn doel hebben, en het oumiddelijke gevolg van deze onderstelling is, dat de onderzoeker er naar streeft, deze doeleinden te leeren." Ik schreef opzettelijk wat uitvoerig af opdat het een ieder duidelijk zij wat hij bedoelt. Om ons tot de organische wereld te bepalen; deze is nu eenmaal zooals zij is; hoe zij zoo geworden is ? hij weet het niet; hij neemt haar zooals hij ze vindt; alles heeft echter een oorzaak. Laat ons nu voor een oogenblik verder gaan dan v. Houten, en den evolutionist toegeven, dat de organische wereld geleidelijk uit de anorganische ontstaan is, door ontplooiing van eigenschappen en krachten, die reeds immanent in de onbezielde schepping woonden, en die zich in den strijd om het bestaan hebben ontwikkeld tot de natuur zooals wij haar nu zien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen