1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 102

74

R. C. KWANT

als een sociaal goed en als een voorrecht van de moderne mens te zien. Wellicht zouden wij echter het gevoelen van menigeen vertolken, door te spreken van een „pensioenverplichte leeftijd". 4. Vereenzaming van vele ouden van dagen Datgene waarover ik nu ga spreken, nl. de vereenzaming van vele ouden van dagen, is ten dele een gevolg van de reeds genoemde factoren. Maar dit gevolg is dermate belangrijk, dat ik er zeer nadrukkelijk de aandacht op wil vestigen. Het feit dat men de pensioengerechtigde leeftijd bereikt heeft en afstand heeft gedaan van zijn functie in de arbeidswereld, brengt reeds een zekere vereenzaming met zich mee. Mensen die op zondag moeten werken en door de week een vrije dag hebben, weten ons te vertellen, dat deze situatie hun een gevoel van vervreemding geeft. Enerzijds is het vreemd, naar zijn werk te gaan, wanneer de gehele menselijke wereld de zondagsrust ademt, die ons vooral op de zondagmorgen zo weldadig aandoet. Anderzijds is het ook vreemd, te rusten, niet te werken, wanneer allen naar hun werk gaan. Zo goed als alle mensen die zich in deze situatie bevinden, zijn het erover eens, dat de vrije dag gedurende de week niet hetzelfde is als de zondag. Met andere woorden: wij blijken te leven in een gemeenschappelijk rhythme van arbeiden en rusten. Wanneer de bij de arbeid betrokken mens zich van het gemeenschappelijke rhythme moet verwijderen, krijgt hij al een gevoel van vervreemding, van een zekere uitzonderlijkheid, van vereenzaming ook. Dan moet het ook wel een gevoel van vereenzaming en vervreemding geven, wanneer men helemaal buiten het gewone rhythme van arbeiden en rusten komt te staan. Merken wij op, dat dit element van vereenzaming nu veel groter is dan vroeger. Bij de ouder wordende mens die leefde in het agrarische levensrhythme van vroeger, was er van een plotselinge overgang helemaal geen sprake. Juist de uitgroei van onze samenleving tot een wettelijk geregeld functfioneel geheel heeft de zojuist beschreven situatie veroorzaakt. Een zekere vereenzaming van de oudere mens ligt ook al besloten in de eerste factor die ik naar voren heb gebracht, nl. de snelle ontwikkehng. Er zijn ouder wordende mensen, zo hebben wij gezien, die de ontvidkkeling kunnen volgen, die veerkrachtig genoeg zijn, om met de veranderingen mee te gaan, ja, om vooraan te blijven lopen. Maar niet allen zijn daartoe in staat. Welnu, degenen die de versnelde ont-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen