1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 257

RELIGIEUZE PROJECTIE ?

181

de ervaringen of grote teleurstellingen, maar ze weten niet meer hoe boos of verdrietig ze waren toen dat gebeurde en wat nog erger is hoe boos of wanhopig ze eigenlijk nog zijn. Ook de scheiding tussen sexualiteit en tedere gevoelens, hartelijkheid, genegenheid, behoort tot dit type van afweer. „Sexualiteit" is geen probleem, men kan die immers „bevredigen" met ieder toevallig aanwezig „object" en tedere gevoelens zijn zwakheden, sentimentaliteit waarvoor een man zich moet schamen. In de puberteit komt iets dergelijks veel voor: sexualiteit en verering streng gescheiden in waterdichte compartimenten. Nu beschrijft Sierksma op pag. 179 hoe een Boeddhist de illusie van een wereld — de medemens inbegrepen — kan vernietigen: „Een schone vrouw kan aldus worden geobjectiveerd en geanalyseerd: hoofdharen, lichaamsbeharing, nagels, tanden, huid, spieren, pezen, beenderen, merg, nieren, hart, lever, slijmhuid, milt, longen, ingewanden, maag, faecaliën, hersenen, spijsverteringssappen, etter, (? P.) bloed, vet, slijm, tranen, zweet, speeksel, urine, etc". (De bedoeling is de monniken te bevrijden van de libido). Op pag. 175 schrijft Sierksma: Het (Boeddhisme) ontkent geen goden, het beschouwt ze alleen als verzamelingen van atomen, precies zoals het een tafel, een bloem en een schone vrouw als vrij toevallige verzamelingen van zinloze partikeltjes beschouv^i:. De mens bestaat volgens de Boeddha uit vorm, gevoel, waarneming, handeling en bewustzijn (pag. 177), waaruit dan volgt dat het Ik een schijn is, niet een werkelijkheid. Dit zijn schoolvoorbeelden van het optreden van het isolatie-mechanisme als afweer van ongewenste strevingen of inzichten, en het verbaast me dat Sierksma ze zonder één opmerking laat paseren, zoals ik me ook een beetje schaam, dat ik er op moet attenderen. Natuurlijk kan de schrijver niet verweten worden dat hij alle afweermechanismen niet direct herkent op het eerste gezicht, maar de regel dat „het geheel meer is dan de som der delen" is toch van algemene bekendheid. Hetzelfde mechanisme toegepast op de kunst die door Boeddha is geïnspireerd, leidt tot de volgende historische anecdote: Een Amerikaanse touriste moest door tijdnood het voorgenomen bezoek aan de Boroboedoer opgeven, nadat er veel over gedelibereerd was, en zij uitte haar ergernis in de opmerking dat die hele Boroboedoer toch niets anders was dan „a damned heap of old stones". Ik geef deze illustratie maar, omdat hetzelfde mechanisme toegepast op iets dat ons wèl ter harte gaat plotseling zijn ware aard kan vertonen. Dat het inzicht dat het Boeddhisme heeft ontwdkkeld „van een-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen