1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 159

STERFELIJKHEID OF EINDELOOS LEVEN

123

bijvoorbeeld onder de invloed van ioniserende stralen. Maar ik bedoelde het voorgaande alleen als voorbeeld, en als zodanig is het zeker representatief voor de gang van zaken in de gerontologie. Men begint dus met de constatering dat er een natuurlijke sterfelijkheid moet zijn die berust op een aan het leven inhaerente schadelijkheid, een beperkende factor die deel uitmaakt van het leven en die maakt dat dit niet onbeperkt kan doordraaien. Vervolgens tracht men die factor te localiseren, maar daarmee is het natuurlijk nog niet afgelopen. Dan begint het pas: het onderzoek bijvoorbeeld over waarom en hoe die zenuwcellen nu eigenlijk afsterven, en waarom hier geen celdelingen meer optreden in het latere leven. De eerste antwoorden op de vraag naar de veroudering, en ook elk volgend antwoord, hebben steeds het karakter van werkhypothesen voor verder onderzoek. Consequenties der

natuurwetenschap.

Dit laatste nu, het steeds voortgaan van voorlopig antwoord naar nieuwe vraagstelling, is typerend voor onze hedendaagse wetenschap. Het stellen van vragen, vooral zulke algemene vragen als die naar het wezen van ouderdom en dood, is van alle tijden, maar het experimenterend ontleden van de telkenmale gegeven antwoorden tot steeds nieuwe vragen, dat is betrekkelijk nieuw. Hoe heeft men in vroegere tijden die vraag naar de veroudering gesteld en beantwoord? Het meest opvallende is dat men deze zo algemene vraag op even algemene wijze beantwoordde: bij vraag en bij antwoord beiden ontbrak nog de hedendaagse analyse, het progressieve opdelen van de problematiek in hanteerbare kleinere eenheden, en dit is geen wonder daar immers de drang tot het hanteren zich niet deed gelden zoals nu. Maar zonder dit opdelend hanteren is er ook geen progressie in onze inzichten, en daardoor klinken de antwoorden uit vroegere tijden ons zeer bekend in de oren. Algemene inzichten volgen bepaalde in alle tijden terug te vinden patronen, en mits men enigszins vertaalt, van de ene cultuurcontext in de termen van de andere, kan men in oude uitspraken allerlei hedendaagse meningen terugvinden. Zo maakten ook Aristoteles, en later Galenus, al het onderscheid tussen accidentele, vermijdbare ziekten en de bij het leven behorende ouderdomsaftakeling. Deze laatste schreven ze toe aan het geleidelijk verlies van levenswarmte of van levensvocht, begrippen die nauw verwant zijn aan het thans nog wel gebruikte begrip vitaliteit. Van Lucretius, uit de 1ste eeuw vóór Christus, vond ik een passage die in verband is te brengen met wat in het voorgaande werd bespro-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen