1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 22

6

W. MARSMAN

effect van de overdracht is dus niet het verliefd worden op de therapeut, dit is een aspect van de relatie, een aspect dat zelfs niet altijd aanwezig is en ook niet altijd noodzakelijk is voor het welslagen van de therapie. Kenmerkend voor positieve effecten van de overdracht is het verdwijnen van de afwerende gewoonten, waardoor nieuwe expressiemogelijkheden vrij komen. Als belangrijk positief effect van de overdracht geldt de transformatie van de psychoanalytische situatie, die voordien als dreigend of koesterend werd gecultiveerd. Verschillende moderne auteurs hebben er terecht bezwaar tegen de gehele relatie arts-patiënt tot een overdrachtsrelatie te reduceren. Er zijn naast duidelijke overdrachtsreacties gedragingen te constateren, die volkomen adequaat aan de situatie zijn. Het kenmerkende van de overdracht is het stereotype repeterende inadaequate, vaak zo gespannen gedrag. In zijn gedrag tegenover de therapeut herhaalt de patiënt het verleden steeds maar weer in plaats van het als herinnering te verinnerlijken en in harmonie met het heden te brengen. Een belangrijk deel van de analytische arbeid bestaat in het bloot leggen en het „durcharbeiten" van de „weerstanden", die in het overdrachtsgedrag in de therapeutische situatie ter plaatse aan de orde komen. Een scheiding tussen weerstandsanalyse en overdrachtsanalyse, zoals die in het begin gesteld werd, heeft belemmerend op de ontwikkeling der psychoanalyse gewerkt. Later kwamen Freud, Reich en Anna Freud tot het inzicht dat iedere weerstand als overdrachtsweerstand beschouwd kan worden. In het begin van de theorievorming was er dus alleen sprake van positieve overdracht van affecten. Later werd het ambivalente en totaliteitskarakter van de overdracht herkend. Een verheldering betekende de onderscheiding van Lagache in positieve en negatieve affecten. Verder bleek van belang het afgrenzen van een overdracht in ruimere zin en een overdracht in engere zin, zodat in ieder gedrag een factor overdracht aangetoond werd. Een totaal nieuw gedrag zonder overdracht van oude patronen is ondenkbaar, evenals het bestaan van louter overdracht, zonder facetten die met het hier en nu te maken hebben, niet mogelijk is. Men spreekt niet alleen van overdracht van oude gedragspatronen op nieuwe situaties, maar ook van oude belevingspatronen die blijven domineren. In verband met de conflictueuze spanning tussen het oude en het nieuwe, zoals wij die in de overdrachtsneurose waarnemen, heeft het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen