1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 252

204

„CREATIVITEIT EN NATUURWETENSCHAP"

Maar - na deze inleidende beschouwingen weten we eigenlijk nog helemaal niet, wat dat woord „creatief" betekent. We kunnen dus nog niet met recht spreken van de „creatieve arbeid" van natuurwetenschap en techniek. Het enige wat we weten is, dat het harde arbeid is en was, berustend op grote toewijding, arbeid in de oorspronkelijke zin van „moeite en inspanning om iets tot stand te brengen". In deze ongeanalyseerde situatie leidt dit tot de vraag, hoe men zich straks denkt een relatief klein deel van de bevolking, gekenmerkt door een uitgesproken arbeidsethos, uiterst hard en moeilijk te laten arbeiden, terwijl de grote rest, zonder arbeidsethos, zich vermeit in ,,creatief spel", wat dat dan ook mag betekenen. Doorbrekende dijken beschermt men niet met spel, anarchie of ludieke cultuur. Ook niet met incidentele pragmatische gaatjesvullerij. Wijsgerig perspectief Uit de recente literatuur is het wel duidelijk geworden dat creativiteit een voor de cultuur belangrijke karaktertrek is van sommige mensen, maar dat het hele arsenaal van filosofische, logische, psychologische, biologische, sociologische en eigenlijk ook chemisch-fysiologische en neurologische reflectie en waarneming nodig is om de eigenlijke aard en plaats van dit menselijk verschijnsel te evalueren. Een fraai overzicht daarvan is in het septembernummer (1967) van Wijsgerig Perspectief gegeven*). De hoofdconclusie lijkt wel te zijn, dat we wetenschappelijk-analytisch nog niet ver genoeg zijn om deze evaluatie tot een goed einde te brengen. We weten te weinig omdat we te weinig waarnemingen hebben over verband tussen gedrag en hersenfunctie. Reflectie alléén kan niet helpen. Dit resultaat is dus wel een waarschuwing tegen al te lichtvaardig gebruik van het woord. Duidelijk is echter wel, dat het oplossen van problemen en het hebben van originele invallen nog geenszins „creatief' behoeft te worden genoemd. Eenvoudige woorden als „initiatief", „ontdekken" en „uitvinden" kunnen vaak het verschijnsel voldoende beschrijven. Twee dingen springen echter in het nummer naar voren: „creativiteit als het vinden van logische afleidingsregels, wanneer deze van te voren niet beschikbaar waren" en „creativiteit als doorbreking van spelregels". In beide gevallen vindt dan iets plaats, waarvoor te voren geen programma bestond, dus iets onvoorziens. Duidelijk echter blijkt dat deze antwoorden nog met veel vraagtekens moeten worden voorzien en dat creativiteit geen eigenschap is van allen, maar van enkelen die vrij zijn van fixaties en geconditioneerdheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen