1969 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 299

C. J. DIPPEL

243

noodzakelijk. De wetenschap is gebalkaniseerd. De wetenschap zelf is rationeel, maar haar toepassing is blind en wordt bepaald door ondoorzichtige belangen. Ik herinner aan wat ik boven zei: we zijn allemaal gecorrumpeerd. De wetenschap kent geen verantwoordelijkheid, behalve een methodisch-functionele, waarbij we echter niet moeten vergeten, dat juist de actualiteit van bepaalde kennistheoretische vragen in de moderne fysica de vraagstelling van Picht beinvloedt. Hij heeft intensief samengewerkt met von Weizsacker en Günter Howe, terwijl hij van huis uit een goed kenner is van de klassieke filosofie. Picht's hoofdthema is eigenlijk de Aufklarung, die hij ziet als een emancipatiebeweging uit de onmondigheid, waar we niet meer van terug kunnen. Maar, vraagt hij, is de wereld door de emancipatie van de Vernunft uit de oude bindingen van de religie „vernünftiger, gerechter, menschwürdiger" geworden? In feite is slechts in de duisterste perioden van de Middeleeuwen zo veel gefolterd, gekerkerd en gemoord als in de wetenschapplijk-technische wereld van vandaag . . . Nimmer is de vrijheid zo geknecht, de waardigheid van de mens zo geschandvlekt, het denken zo cynisch gemanipuleerd als in de religieloze wereld waarin wij leven. Het seculaire bewustzijn kan dus de ervaring opdoen dat ook op geperverteerde wijze dezelfde attituden, dezelfde rituelen en heerserssystemen zich reproduceren, waarmee oude religies de emancipatie tegengingen. Er is ook een seculair opium van het volk, er is ook zuiver seculair klerikalisme, er zijn ook seculaire vormen om de vrijheid te onderdrukken, die veel effectiever blijken dan de kerkelijke „Vorstufen". Achter de rug van de moderne rationaliteit zien we zonder weerstand en controle een collectieve regressie van het maatschappelijke bewustzijn naar die primitieve niveaus, die destijds door de grote religies met hun grondvesting van hoge culturen zijn overwonnen. En Picht komt dan tot de conclusie, dat de religie niet is overwonnen, maar verdrongen. „Dadurch dasz die Rationalitat der Religion den Rücken kehrt, ist sie vernunftlos geworden". Tenslotte de vraag: „Wie kommt die Wissenschaft zur Vernunft?" „Vernunftgemüsz" is een denken en handelen, dat zijn eigen vooronderstellingen doorziet, over zijn eigen consequenties rekenschap kan afleggen, zijn eigen motivaties en doelstellingen helder bewust is. Dat zijn geen willekeurige kriteria, maar is doodeenvoudig de constatering, dat ons denken en handelen zich kan verantwoorden. Picht definieert dus het begrip „Viernunft" met het begrip „Verantwortung".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen