De Vrije Universiteit in oorlogstijd - pagina 193

PROF. DR J. COOPS 177

heb ik steeds als de bron gezien, waaruit de impuls tot handelen

bij Oranje voortkwam. Zijn impulsieve natuur uitte zich zoowel

in het snel vormen van een oordeel, in zijn directe bereidheid tot

een fel debat met den tegenstander, alsook in een hulpvaardigheid

tot het uiterste ten opzichte van een ieder die een beroep op hem

deed, ja zelfs ook van hen, van wie hij vermoedde, dat zij zijn hulp

noodig hadden.

Dit rechtsgevoel, deze impulsiviteit, gepaard met een ontembaren

moed en een rondborstigheid in zijn optreden, waaraan alle diplo-

matiek geschipper vreemd was, stempelden Oranje tot de figuur

die in den bezettingstijd tot leiding geven geroepen was.

En leiding heeft hij gegeven!

Voor den Academischen Senaat was Oranje, toen de moeilijkheden

zich in 1943 opstapelden, de aangewezen figuur voor het rectoraat.

Door zijn langdurig ab-actiaat onder Rutgers en Nauta was hij

als jong hoogleeraar met alle senaats-zaken volkomen vertrouwd

geraakt. Zijn kennis van het departementale leven, zijn ervaring

als secretaris der directie van een onzer grootste bedrijven, en vooral

de connecties met allerlei Duitsche instanties, intusschen met groo-

ten tact aangeknoopt, kwamen hem hierbij te stade. Van welke be-

teekenis de leiding geweest is, die Oranje aan de Vrije Universiteit

in de bezettingsjaren gegeven heeft, vermogen wij nu nog niet in

al zijn omvang te beoordeelen. Het zaad, dat hij met kwistige hand

uit zijn rijken levensschat heeft mogen uitstrooien, is nog niet tot

vollen wasdom gekomen.

Ons betaamt slechts dankbaarheid aan God, die ons in de oorlogs-

jaren deze eminente en krachtige figuur geschonken heeft, wiens

beteekenis voor onze universiteit van niet te overschatten waarde

is geweest.

Oranje was het, die zorgde dat het onderwijs, ook nadat onze

universiteit officieel gesloten was, toch voortgang had. Clandes-

tiene cursussen en clandestiene tentamens, eerst in Amsterdam en

later, toen het reizen voor de studenten al te gevaarlijk werd, op

vele plaatsen in den lande, werden door hem geënsceneerd. Welke

moeilijkheden zich daarbij ook voordeden, zij werden overwonnen!

Lange treinreizen, en later urenlange fietstochten door weer en

wind moesten daarvoor worden ondernomen.

Zijn aandacht en activiteit bleef niet tot eigen universitairen kring

beperkt. Als een gedeelte van de Nederlandsche studenten, die ge-

weigerd hadden de loyaliteitsverklaring te teekenen, later door

eigen kleinmoedigheid of onder den indruk van de ouders, zich

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen