Een blinkend spoor - pagina 109

Gereformeerd, nationaal, mondiaal

Betekenis en verband van die drie woorden heel de kerk en heel het volk veel te vaak uit het oog

hebben verloren. Zij waren tevreden met het eigen kringe-

De drie woorden die de titel van dit hoofdstuk vormen tje, waar ze het aarSig goed hadden. En ze hadden zooveel

willen iets zeggen over het karakter van de Vereniging en voor dat eigen kringetje te zorgen en zooveel voor hun

van het werk dat van haar uitgaat. Opzettelijk zijn die zaak op te brengen, dat ze aan het nationale niet toe

drie woorden gekoppeld door komma's, om in het mid- kwamen.

den te laten hoe hun onderlinge relatie is. Concreet ge- Ondanks de omstandigheid dat door het opnemen van

steld: Is de VU óf gereformeerd óf nationaal óf mondi- vele studenten van de door de bezetter gesloten universi-

aal; dan wel pretendeert ze gereformeerd én nationaal én teit van Leiden en door de houding van de VU in het

mondiaal te zijn? Tussen die beide koppehngen hggen verzet er in en na de oorlog gesproken kan worden van

dan nog andere mogelijkheden. Want in de eerste plaats een stijgende waardering voor de VU, werden er na de

omvat het werk van de Vereniging meer dan de VU en in bevrijding hernieuwde aanvallen op die koppeling van

de tweede plaats gaat het hier over de karakterisering van gereformeerd en nationaal gedaan. Prof. van der Leeuw

de geschiedenis van niet minder dan een eeuw en het is stelde de scherpe diagnose dat de

waarschijnlijk dat die drie woorden'in hun betekenis ge- neo-gereformeerden, zondigend ten opzichte van ons volk

durende honderd jaar zo niet veranderd, dan toch wel door een steriel isolement. .. veeleer nevens dan in het

genuanceerd zijn. En in de derde plaats: Een eeuw ge- volksleven

schiedenis heeft vooral de eerste twee woorden zwaar stonden.

belast, waardoor de karakterisering wordt bemoeilijkt. En wat het eerste betreft, als men let op het vele werk dat

Om met het laatste te beginnen: Van de vroegste geschie- de Vereniging verricht, gebiedt de nuchterheid toch wel

denis van de Vereniging af is gezegd dat gereformeerd en met het grote woord nationaal voorzichtig te zijn. Als

nationaal niet samen konden gaan omdat Kuyper de va- honderden jonge mensen de lerarenopleidingen of die tot

der van de antithesegedachte zou zijn geweest, die de verpleegkundige, opleidingen die van de Vereniging uit-

natie verdeelde in paganisten en Christenen, waarom zijn gaan, volgen, zal toch meestal het streven naar een eer-

stichting ondanks haar pretentie nationaal te zijn toch zame broodwinning in de toekomst of de verwezenlijking

nooit meer dan een sekteschool zou kunnen wezen. van een jeugd-ideaal sterker zijn dan enige nationale

Vooral om dit soort misverstanden te kunnen wegnemen drijfveer.

belegde de Vereniging in haar beginperiode wat zij Wat het tweede aangaat moet bedacht worden dat in

noemde meetings, waar zaken als deze aan de hand van honderd jaar de drie woorden sterk in betekenis zijn

nogal uitdagende stellingen aan de orde werden gesteld veranderd. Men moet zich realiseren dat het nu zoveel

en tegenstanders uitgenodigd werden in een openbaar gebruikte woord mondiaal in de begintijd van de Vereni-

debat de pretentie van de VU te bestrijden. Er werd maar ging in geen nederlands woordenboek voorkomt en dat

weinig gebruik van die gelegenheid gemaakt en veel die- zegt toch wel wat van het begrip mondiaal ook.

per dan de spottende vraag van J.H. Gunning op de

meeting van 1884 of men „dus" gereformeerde en niet-

gereformeerde wiskunde moest onderscheiden ging de Gereformeerd (1) = kerkelijk gereformeerd?

openbare kritiek niet.

Vooral omdat afdoende is aangetoond dat Kuyper de Als we vervolgens elk dezer woorden apart gaan bezien

antithese niet had geleerd zoals velen van zijn tegenstan- kunnen we na al wat daarvan in vorige hoofdstukken

ders het voorstelden, is de verleiding groot aan te nemen gezegd is, over het eerste woord kort zijn. De voorzitter

dat gereformeerd en nationaal wel degelijk kunnen sa- van het college van bestuur heeft het in 1976 zó samen-

mengaan. Maar één van Kuypers leerUngen, prof. F.W. gevat:

Grosheide zei daarover in het bevrijdingsjaar, toen deze De Vrije Universiteit van vandaag kan alleen verstaan

zaak weer sterk in de belangstelling kwam: worden uit de historische ontwikkeling. Bij de aanvang

Ik moet daar evenwel oogenblikkelijk aan toevoegen, dat bedoeld als universiteit berustend op de reformatorische

wel met Kuyper zelf, doch velen van zijn volgelingen het beginselen, in calvinistische zin verstaan, kwam na de

105

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen