De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 44

tegenover mij hebben de Heeren 'de zelfstandigheid der wetenschap'

verloochend. De Univ. zoekt het verband der dingen; zij belijdt niet; zij

beroept zich nimmer op eenig menschelijk gezag; maar alleen op de

feiten - de Openbaring is natuurlijk het voornaamste feit - zij

onderzoekt alle dingen, en mag voor geen quaestie terugdeinzen, zelËs

niet, als zij daardoor gevaar loopt het geloof te laten verzwakken. Haar

taak is juist daarom zoo moeilijk, voor velen te zwaar.

De Univ. moet vrij zijn. Wel weet ik, dat de wijze waarop wij de dingen

bezien afhangt van ons standpunt; dat de geloovige anders ziet, dan de

ongeloovige, doch dit is een intern feit, onttrokken aan de beoordeeling

der menschen. De mensch kan slechts zien de uitkomst waartoe ik kom,

maar daaruit kan niet altijd worden afgeleid het uitgangspunt. Het is

daarom wel mogelijk en wel wenschelijk dat ook geloovige hoogleeraren

onderwijs geven en het verband der dingen zoeken, maar men kan

hier - als men het 'recht der wetenschap' eerbiedigt, - nooit

veroordeelen op grond der uitkomsten van hun onderzoek.

Heeft dan de Kerk niets met de wetenschap te maken? M.i. wel, maar

indirect.

De wetenschap gaat haar gang; zij stelt niet vast, zij werpt den eenen

dag omver, wat zij de vorige dag meende gevonden te hebben.

Maar de Kerk neemt in haar belijdenis over datgene, wat zij oordeelt

vast te staan. Zij leidt het volk, en moet zorgen dat het volk niet her

en derwaarts gedreven wordt, met alle wind van leering. Daarom moet

zij rekening houden met de wetenschap. Daarom ook is het goed en

wenschelijk, dat sommige harer dienaren, die daartoe roeping en kracht

gevoelen, zich op het gebied der wetenschap begeven, en zoo weer,

indirect, de gemeente voorbereiden op die stille wijziging in haar

voorstellingen, die steeds, zij het ook ongemerkt, plaats heeft.

Is die leeraar tot andere beschouwing gekomen als de Kerk, dan zal

misschien de Kerk hem niet langer kunnen gebruiken. Maar de Kerk

heeft over de richting der wetenschap en over haar uitkomsten direct

geen oordeel uit te spreken.

Wel zal zij mee kunnen werken tot het vormen van een christ. Univ.;

maar deze behoeft niet van haar uit te gaan, en kan ook niet onder

haar toezicht staan.

Misschien vraagt gij in u zelven, waarom ik, die nu eenmaal veroordeeld

ben, toch met deze quaesties mij bemoei. Ik weet, dat men mij niet

vertrouwt, en daarom neem ik ook niet de moeite in 't openbaar te

spreken over deze dingen, zelfs niet onder geestverwanten. Want op dit

oogenblik zijn al deze quaesties partijquaesties geworden; wie het waagt

een eigen gevoelen te hebben wordt terstond of uitgeworpen of, door

anti-mannen, opgehemeld. Ik trek mij dit ook niet aan; overtuigd als ik

ben, dat de Heere anders oordeelt, en dat ook later vele menschen

anders zullen oordeelen dan tot dus ver.

40

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen