Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 122

De gereformeerde studentenpers kon in de leemte niet voorzien. Literair begaafden

werden onder de vu-studenten niet gevonden, getuige de zeer matige kwaliteit van het

mengelwerk in de almanakken.3**^ Het in Fraternitas afgedrukte 'Lachneia. Een sproke'

is vooral opmerkelijk door de auteursnaam H. Dooyeweerd^**^, terwijl de almanakbijdra-

ge 'Berusting. Een avontuur van den beroemden detective Henri Wood' in de eerste

plaats interessant is voor een biograaf van W.H. Gispen.3^4 En dan is er natuurlijk nog de

complete roman van D.H.Th. Vollenhoven, die evenwel voor dit werk geen uitgever

heeft kunnen vinden. Actieve beoefening van de letterkunde lijkt voor de toekomstige

geleerden slechts een tijdelijke verpozing te zijn geweest. De studentenbladen leggen

echter wel grote belangstelling aan de dag voor de pogingen van christelijke auteurs, een

eigen calvinistische kunst tot ontplooiing te brengen.

Kuyper had in zijn rede van 1888 over calvinisme en kunst herinnerd aan het woord

van Calvijn, dat God sinds de dagen van Jubal 'de gave der kunst veelal aan de vergeters

van zijn naam schonk'.^^^s Kuypers volgelingen waren minder voorzichtig. Het calvi-

nisme heeft de schoonste openbaring van de christelijke kunst in het leven geroepen,

verzekert de zich wijselijk anoniem presenterende Filemon ons in de almanak, 'wijl dit

het diepst is in zijn opvatting en het breedst in zijn toepassing der waarheid Gods op al-

le verhoudingen van het leven'.3^^ Voorbeelden ter bevestiging van zijn these laat hij

achterwege. Langs dezelfde lijn redeneert een recensent in Nil, bij de aankondiging van

een bundel van Seerp Anema, broer van de hoogleraar. De verschijning van dat boek is

een evenement, omdat calvinisme geroepen is 'het bewijs te leveren voor de stelling, dat

echte kunst alleen opbloeit uit het christelijk geloof. Maar Anema maakte het helaas niet

waar. Hij deed niet veel meer, aldus de recensent, dan filosofische, dogmatische en so-

ciologische onderwerpen behandelen in de vorm van gedichten.3^7

Zeer gunstig daarentegen is het oordeel over Johanna Breevoorts roman Tot het Itcht.

7A) staat vooraan, verklaart Nil waarderend, 'onder de auteurs van christelijke huize, die

de knellende banden van het literaire conservatisme van zich afhebben geworpen, en in

vrijer uiting kunst willen maken van de verwoording hunner phantasie'.^^^ Het werk van

Johanna Breevoort is dus in zijn ogen een geslaagd voorbeeld van eigentijdse calvinisti-

sche prozakunst. Opvallend positief werd ook haar boekje over de onanie besproken.

Stomme zonden. Waterink zou er later het doodvonnis over uitspreken - 'stom en zon-

dig' - maar deze studentengeneratie bestempelde het als een aanwinst. De schrijfster

verdient werkelijk alle lof, schreef J.P. Vergouwen in Fraternitas, 'zij schildert op een

kiese manier alle lichamelike gevolgen van dit euvel'.3^9 De instemming met de bood-

schap heeft waarschijnlijk zijn oordeel volledig bepaald, en zo deden er meer. Toen

C. Tazelaar in 1925 redacteur werd van het christelijke literaire tijdschrift Opwaartsche

Wegen, proclameerde hij dat 'de mogelijkheid van keuze tusschen het ethisch-religieuze

en het artistieke voor den christen niet bestaat, 't Eerste beslist, zonder eenigen invloed

van het tweede.'39 Dat uitgangspunt laat natuurlijk wel vragen open, en het helpt ons te

begrijpen, waarom verscheidene jonge gereformeerde literatoren die tot deze zoekende

EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

, -JSHii

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen