Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 185

Philosophy of Nature. Zou dat de last zijn die de gereformeerde dogmatiek op de schou-

ders van de jonge faculteit wilde leggen, dan kon men over de toekomst slechts de som-

berste verwachtingen koesteren.^'* Het was echter niet Sizoo die de uitdaging aannam,

doch W.J.A. Schouten. In een uitvoerige lezing voor de Vereeniging brak hij Hepps

boek tot de grond toe af Zijn door vrijwel allen gedeelde conclusie was 'dat Prof Hepp

het moderne wereldbeeld, dat hij verwerpt, niet of slechts zeer oppervlakkig kent'.^^' Ei-

genlijk verdiende het geval zo veel aandacht niet. Maar omdat Hepp een positie bekleed-

de die hem een zeker gezag verschafte, leek het Schouten goed om de gebreken duidelijk

aan te wijzen.

Hepp kreeg gelegenheid tot een weerwoord. Zijn hoofdstelling was dat resultaten van

werkelijke wetenschap niet strijdig konden zijn met de Schrift. Scheen zich toch een

conflict voor te doen, dan moesten zowel natuurfilosofen als exegeten zichzelf ernstig

narekenen. Uitgangspunt voor beiden bleef echter dat het Woord Gods absoluut gezag

bezit, ook voor het wetenschappelijke leven, 'en dat men van de exegese niet eische, dat

zij aan de duidelijke uitspraken der Schrift een tegen haar strijdenden zin opdringe'.^*^

Hij waarschuwde tegen de neiging de bijbel in feite te ontkrachten door verschillen van

opvatting te reduceren tot verschillen in schriftbeschouwing. Misschien heeft hij ge-

dacht aan Bouman, die in een discussie binnen de Vereeniging over de prehistorische

mens had gezegd onderscheid te willen maken 'tusschen de Heilige Schrift, die vast en

objectiefis, en de dogmata der theologen, die uit de HeiHge Schrift zijn afgeleid'. Als

voorbeeld had hij het scheppingsverhaal genoemd, dat 'zooals de Schrift het mededeelt,

als zoodanig moeilijk kan worden gehandhaafd'.^^3

Welke plaats het dan wel had binnen die vaste en objectieve Schrift gaf Bouman niet

aan. Binnen de Vereeniging bestond een zekere verlegenheid met deze vragen, en tege-

lijk enige ergernis dat de Vrije Universiteit zo weinig hulp bood. Er is geen christelijke

wetenschap over het ontstaan van de mens, zei J.P. de Gaay Fortman. Met de prehisto-

rische vondsten weet ze geen raad. De evolutie lost de problemen op, maar daar wil de

orthodoxe theologie niet van weten.3**4 Zo dreigde er verwijdering te ontstaan tussen

theologen en natuuronderzoekers, schreef J.H. Diemer aan Dooyeweerd. Zelf had hij

een vast uitgangspunt: 'wetenschap is voor mij kennis van het Woord'. Daarom had hij

zich aan de evolutieleer kunnen ontworstelen.3^5 Of hij langs die weg een eigen antwoord

had kunnen vinden zullen we nooit weten. De jong gestorven Diemer heeft geen gele-

genheid gehad zijn gedachten systematisch te ontwikkelen. In de kring van de Vereeni-

ging nemen we slechts een voortdurende worsteling waar, die nooit een winnaar lijkt op

te leveren. Kijken we terug op de afgelopen tien jaar, stelt Schouten in 1937 mismoedig

vast, dan is de tegenstelling tussen theologie en natuurwetenschap alleen maar gegroeid.

'Vooral de resultaten van de beoefening der natuurwetenschap in gebondenheid aan de

gereformeerde belijdenis zijn na een halve eeuw zeer teleurstellend.'^^^ Schouten noem-

de Hepp als voorbeeld. Maar zijn deceptie gold de hele Vrije Universiteit. Misschien

had Sizoo toch meer moeten doen dan in de luwte een boekje schrijven over radioacti-

CHRISTELI|KEWETENSfHAP 1926-1955 181

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen