Een handvol filosofen - pagina 422

418 YI D Filosofen van de historische vakken

in zijn doctoraalcolleges sociale filosofie teksten van Kant, Hegel, Arendt en post-

modernisten.

Deze samenwerking op het terrein van het onderwijs in de geschiedenis van de

moderne filosofie was een noodoplossing, die echter nog vele jaren zou duren. Niet

alleen het onderwijsaanbod was versnipperd, maar o o k het onderzoek in de moder-

ne filosofie liet te wensen over. De omvang was betrekkelijk gering en het ontbrak

aan nieuwe initiatieven.

O v e r veel onderwerpen had Van der Hoeven niet alleen college gegeven, maar

o o k her en der artikelen gepubliceerd. Uit de vele artikelen die hij tussen 1981 en

1991 had geschreven, verscheen een selectie in de bundel Filosofische reflecties en

ontmoetingen. Enkele bevriende collega's hadden deze bundel samengesteld ter ge-

legenheid van zijn zestigste verjaardag, in 1992. D e samenstellers hadden als oog-

merk dat de bundel een goede indruk moest geven van wat Van der H o e v e n 'als fi-

losoof typeert; fijnzinnige en diepgaande reflectie gericht op echte ontmoeting'."^

Ontmoeting was geen nieuwe notie in Van der Hoevens denken. In vroegere publica-

ties, waarin hij zich een pleitbezorger toonde voor een 'open discussie', was deze notie

reeds aanwezig. Maar in zijn verjaardagsbundel kwam de ontmoeting expliciet naar

voren en werd dit woord zelfs in de titel genoemd. Het ging Van der Hoeven erom dat

een filosofische discussie niet werd gebruikt als een 'verkapte vorm van apologie, van

verdediging van een aantal vooringenomen stellingen ..., [m]aar wel als typisch filoso-

fische wijze van ontmoeting tussen mensen die wijsbegeerte een ernstige levensbezig-

heid vinden'. De discussie behoorde gekenmerkt te zijn door een 'zodanige diepgang

en een zodanig uithoudingsvermogen dat ze kan doordringen tot hetgeen elkaar ont-

moetende mensen beweegt en in beweging vermag te houden'. Dit doordringen tot de

diepste motieven in het leven van mensen betekent wederzijds een ontmaskering van

hun motieven. En wanneer men niets meer voor zichzelf en voor zijn gesprekspart-

ners te verbergen heeft, kan het gesprek gericht zijn op uitnodiging en werving, niet

op afstoting. Elders sprak Van der Hoeven over ontmoeting als 'een twee-eenheid,

namelijk van wederzijdse toewending (...) die zich alleen kan ontplooien in dialoog'.

De op ontmoeting gerichte dialoog en de op dialoog gerichte ontmoeting vergen en-

gagement met relevante filosofische vraagstukken in een gegeven culturele context,

grote inspanning om het gesprek voort te zetten en vol te houden, zorgvuldigheid in

het gebruik van argumenten en inzicht in de eigenlijke problemen.^'

Evenals in Van der Hoevens eerder verschenen bundel Peilingen, was in Filosofische

reflecties veel te terug te vinden van wat hem hoog zat in het nadenken over filosofie,

werkelijkheidsbeleving en cultuur, met name het oog hebben voor transcendentie

en spiritualiteit. H e t was méér dan oog hebben voor, het betekende o o k open staan

voor, zich voeden aan en zich oefenen in. Dit k w a m op een voor hem typerende

manier tot uitdrukking in zijn boekje Inademen. Als filosoof schreef hij meditaties

over bijbelteksten en noemde die - zoals de ondertitel luidt - Oefeningen in Schrift-

lezen. O v e r zijn motivatie om meditaties te schrijven, zei hij: 'Meer en meer ben ik

gaan ondervinden dat wijsgerige bezinning gebaat is bij de geregelde toewending

naar Schriftwoorden. Met name het nadenken over "tijd" - dat moeilijke geschenk,

26 Aldus de redactie, in Van der Hoeven, Filosofische reflecties en ontmoetingen, p. 7.

27 Van der Hoeven, Filosofische reflecties, pp. 101-102. Ook zijn De aantrekkingskracht, p. 238.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen