Een handvol filosofen - pagina 457

2 Rechtsfilosofie 453

risten blijken in h u n interpretaties van vonnissen en arresten verschillende rechts-

geleerde waarheden te kennen. Al die juristen zijn op zoek naar het a n t w o o r d op de

vraag: wat is rechtsgeleerde waarheid?

Soeteman constateerde dat wetten, verdragen en rechtspraak - met name in moeilijke

gevallen - 'alle mogelijke verschillende antwoorden' toelaten." Is de wetenschappe-

lijkheid van de rechtsgeleerdheid niet in het geding, wanneer competente juristen

hun eigen rechtsgeleerde waarheid hebben? Soeteman ondernam in zijn rede een

zoektocht naar rechtsgeleerde waarheid, waarbij het hem niet direct ging om cogni-

tieve aspecten, maar wel om de systematische, rationele en daardoor controleerbare

pogingen om problemen op te lossen. En dan komt de zin die de kern van zijn rede

uitmaakt: 'De waarheid van het recht wordt gekend, maar ze wordt in zekere zin ook

gemaakt door de degenen die naar haar op zoek zijn. Niet een cognitieve, maar een

constructieve waarheid. Deze juridische waarheid is normatief. Ze betreft niet alleen

bestaande normen, ze is er ook een systematische, rationele en dus controleerbare in-

terpretatie van'.'* De betwistbaarheid van deze geconstrueerde waarheid komt niet

slechts voort uit de beperktheid en feilbaarheid van het menselijk kenvermogen,

maar - in de lijn van zijn inaugurele rede - uit de 'verschillende mogelijke construc-

ties van bestaande normencomplexen. Juridische kennis is betwistbaar omdat be-

staande normen op normatief verschillende wijzen uitgewerkt kunnen worden. Als

daar iets uit volgt dan dit: recht is een discursieve aangelegenheid. Waar is in het recht

wat op basis van alle mogelijke gegevens als de beste juridische oplossing verdedigd

is. (...) Wat waar is hangt af van altijd zelf weer bediscussieerbare argumenten'."

Behalve d o o r zijn afscheidsrede werd zijn emeritaat gemarkeerd d o o r het aanbie-

den van een afscheidsbundel, getiteld De grenzen van het goede leven, met opstellen

van collega's en promovendi.'^" N a zijn emeritaat bleef Soeteman nog vier jaar voor

een dag per week aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid verbonden. H e t bestuur

van deze faculteit achtte hem, gezien zijn grote en brede expertise, de aangewezen

persoon o m voor de daartoe gekwalificeerde studenten een facultair ' h o n o u r s p r o -

gramma' op te zetten.

Inmiddels waren voor Soeteman twee opvolgers benoemd, o m d a t zijn leerop-

dracht werd gesplitst in encyclopedie en rechtsfilosofie, en methodologie. Via een

57 Soeteman, Rechtsgeleerde waarheid, p. 6.

58 Soetemnn, Rechtsgeleerde waarheid, pp. 12 13.

59 Soetem3.n, Rechtsgeleerde waarheid, p 13

60 De grenzen van het goede leven Rechtsgeleerde opstellen aangeboden aan Prof mr A Soeteman ter gele-

genheid van zijn afscheid als hoogleraar Encyclopedie der rechtswetenschap en rechtsfilosofie aan de Vnje Uni-

versiteit te Amsterdam, onder redactie van O . Tans e.a. (Nijmegen, 2009). Soeteman trad op als promotor van

(met J. Klapwijk) D.S Caudill, Disclosing Tilt Law, Belief and Criticism (1989), E T Feteris, Discussieregels in

het recht. Een pragma-dialectisch e analyse van het burgerlijk proces en het strafrecht (1989), A. Oskamp, Het

ontwikkelen van juridische expertsystemen. Een theoretische beschouwing (1990), L.G.H. Hesselmk, Geloven

op gezag Over de prikkel tot kritiek m het juridisch onderwijs (1992), L.K. van Zaltbommel, De betekenis

van het recht als systeem (1993), H. Prakken, Logical Tools for Modelling Legal Argument (1993), T van der

Linden-Smith, Legal Expert Systems. Discussion of Theoretical Assumptions (1994), R.J B. Bergamin, Rechten

jegens de overheid. Het begrip publiekrechtelijke subjectieve rechten (1995), J.F. Abma, Gerechtigheid zonder

beul Over de doodstraf, lecht op leven en christelijk ge/oo/(1997), T.E Rosier, Vrijheid van meningsuiting

en discriminatie in Nederland en Amerika (1997), F.W.A. Brom, Onherstelbaar verbeterd Biotechnologie bij

dieren als moreel probleem (1997), K.N. Rozemond, Strafvorderlijke rechtsvinding (1998) en (met H . H A van

den Brink) I Rosenthal, Democracy and Ontology An Agonic Encounter between Political Liberalism, Foucault

and Psychoanalysis (2012).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen