Innerlijk beleven en kennen in de structuur der opvoeding - pagina 11

7 Schleiermacher kon aansluiten met zijn „religionspsychologische Methode". ^R) En toch gaat de z.g. godsdienstpsychologie al dra een eigen weg. Het pro en contra van de waarde van het „Erlebnis" wordt door Scholz, Heiier, Otto, Girgensohn en anderen onderzocht, maar weldra blijken de godsdienstpsychologen een eigen systeem te zoeken.^^) Zoo staat Gruehn met zijn boek „Das Werterlebnis", dat vrijwel geheel aan experimenteele onderzoekingen gewijd is, reeds op geheel ander plan dan Dilt/aey Schleiermacher zag. ^^) Het is niet onze taak de ontwikkeling van de z.g. ervarings-theologie of die van de „Religion des Erlebnisses" te volgen. In feite toch gaan weldra de theologen, c.q. de godsdienstpsychologen eenerzij ds, en de paedagogen met de psychologen anderzijds, ieder een eigen weg. Voor de laatsten is niet in de eerste plaats aan de orde de vraag omtrent het wezen en de openbaring van het religieuze leven — zij trachten de vraag omtrent de beteekenis van het ,,Erlebnis" voor de ontwikkeling van kind tot volwassene te bepalen. ^^) Als wegbereiders van de „Erlebnis"-gedachte vinden we in de geschiedenis der paedagogiek onderscheiden ideeën, die natuurlijk geformuleerd werden naar de zegswijze en de zienswijze van den tijd, waarin ze werden uitgesproken. Comenius met zijn zinlijke aanschouwing staat zeker onder invloed van Baco en de empiristische school; al is nog niet geheel duidelijk, hoe precies de verbanden hier liggen, dat er verband is, staat vast.^^) De aanschouwing is voor Comenitis opvoedingsmiddel. Maar het valt moeilijk hem in het kader der „Erlebnis"-paedagogen in te schakelen. Immers zijn strijd ging meer tégen het verbalisme en de nog uit de middeleeuwen overgebleven memoriseerboeken, dan vóór de „Bildung vom Kinde aus". De aanschouwing is voor hem het middel, waardoor het verstand wordt verrijkt en de voorstelling van de buitenwereld verlevendigd. En zeker wil de christen Comenius van het verleggen van de normen in het kind zelf niet weten. ^^) Anders is het bij Rousseau. '^^) In tegenstelling met de Aufklarung en haar verheerlijking van de ratio, is hij met Locke, Shaftesbury en Hemtsterhuis van oordeel, dat het hoogere geestelijke leven alleen mogelijk is door de ervaring van werkelijkheidsbetrekkingen. ^^) Maar niet daarin ligt nog de grond voor het feit, dat Rousseau wel eens genoemd werd: de vader van de „Erlebnis"-paedagogiek. Die ligt hier: Emil leert door ervaring zich te buigen onder de wetten der natuur, ook onder de wetmatigheden der dingen; vanzelf ontstaat in hem eenerzij ds de wensch, de dingen en hun wetten verder te leeren kennen en anderzijds om zichzelf met die dingen te zien in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen