Pedaalstudiën.

Nog altijd is de onbekendheid met het orgel groot. Wanneer men het over een orgel heeft, denkt men aan een heel gewoon Mein harmonium, dat netjes opgepoetst in de 'huiskamer staat. Hoe het komt, dat een orgel wel enkele duizenden guldens kost kan men zich niet indenken, totdat men eens in de gelegenheid wordt gesteld bij het plaatsen van een flink kerkorgel de tallooize onderdeelen te zien, waaruit het groote geheel op zeer vernuftige wijze is samengesteld. Dat men bij het bespelen van het oïgel ook zijn voeten moet gebruiken, niet om wind toe te voeren, maar om een voetklavier te bespelen, dat lijkt ('t is wonderlijk • het te moeten constateeren) nog steeds voor zeer veleniets ongehoords. Is het Richard Hol niet overkomen, toen hij op een orgel in een dorpskerk het pedaal gebruikte, dat de organist hem vroeg waarom hij die hondenlatjes gebruikte? En vermeldde niet een der nummers van het door de orgelbouwers A. S. J. Dekker f e Goes uitgegeven periodiek „Het Kerko-rgel" als historisch, dat van een tweetal sollicitanten voor organist, die beide in gebreke bleven bij hun proefspel het pedaal te gebruiken, de tweede werd benoemd, omdat hij automobilist was. Men was van opinie, dat de autorijder, die als zoodanig gewoon was met verschillende pedalen te werken, wel eerder de kunst van pedaalspelea machtig zou worden als de niet-automobilist. We willen hopen, dat enkele jaren van ernstig en hard werken den automobihst de gewenschte bekwaamheid zullen brengen en dat de autopedalen hem niet al te erg parten zullen spelen, want het is een onloochenbaar feit, dat de kunst van het pedaalspelen niet zonder ingespannen, regelmatig werken wordt geleerd.

Gelukkig zijn in den laatsten tijd uitstekende methodes uitgekomen om leiding te geven bij dit moeilijke werk. Onder de allerbeste moet zeker gerekend worden de methode van den orgelleeraar van het blindeninstituut te Parijs, Adolphe Marty, opgedragen aan den grooten Franschen Oirganist César Franck. In zijn voorwoord schrijft Maxty: „Ik kan aan de toekomstige organisten niet genoeg de bizondere studie van het pedaalspel aanbevelen, want zonder het pedaal mist het orgel de rondheid en volheid van klank. Hoe beter men de kunst van het pedaalspelen verstaat, des te beter kan men den waren orgelstijl benaderen, dat, wil zeggen alle partijen tot hun recht doen komen. De uitvoering van moderne composities eischt in het bizonder een grondige kennis van de behandeling van dit gedeelte van het orgel". En ik voeg er aan toe, dat niet alleen moderne composities zware eischen stelt aan het pedaalspel, maar ook klassieke werten grondige bekendheid met en vaardigheid in het gebruiken van het pedaal vorderen. Hoe kan ooit een fuga van Bach worden weergegeven, als het thema in de bas niet correct kan worden gespeeld? Marty's L'Art de la pédale (uitgegeven door A. Noël, Boulevard des Capucines 24, Par ij s) is niet bestemd voor beginners, maar voor hen, die al eenige vaardigheid in het pedaalspelen hebben verkregen. Het is een toiepassing van het beginsel, dat ook het manuaalspel een flink stuk heeft vooTuitgebracht, alleen bij het aanslaan even de spier te spannen, maar verder alle spanning in de spieren bewust vermijden, waardoor vermoeidheid wordt voorkomen en het spel zeer aan soepelheid wint.

De „Leichte Pedalstudiën" van Sigfrid Karg Elert (u i l g a Ve C. F. Peters, Leipzig) geven niet in de eerste plaats oefenstof voor het pedaal, de toevoeging „Zur Einführung in das moderne Orgelspiel" geeft beter de bedoeling van den compo^ nist weer dan j, Leichte Pedalstudiën".

Karg Elert geeft hier een 22-tal kleine composities; De pedaalpartij levert meestal weinig moeilijkheden op en is dan ook voor ieder, die eenige vaardigheid in het pedaalspel verkregen heeft, te spelen. De manuaal-partijen zijn niet zoo eenvoudig, leveren èn wat rhythmiek èn wat phraseering betreft vaak moeiliikheden op. Wie echter een flinke vaardigheid in het manuaalspel bezit en een weinig •jjedaalstudie" gemaakt heeft vindt hier een reeks stukken, die hem werkelijk inleiden in het' moderne orgelspel en bovendien een keur van registraties, Karg Elert kent het orgel en weet te registreeren.

Het wordt vaak gezegd, dat registreeren een kunst apart is, maar er zijn blijkbaar nog maar weinigen, die het de moieite waard vinden zich in die kunst te bekwamen. Karg Elert geeft eerst de dispositie op van het drieklaviersorgel, dat hem ten dienste stond, toen hij deze composities vervaardigde. Verder geeft hij boven elk nummer aan den linkerkant, aan, hoe hij zich de registratie gedacht heeft, terwijl hij aan den rechterkant een gelijke ruimte openlaat voor den speler om de registratie op te schrijven, die hij op zijn orgel voor het stut heeft gekozen. Wanneer men den tijd en de moeite wil nemen om nauwkeurig de registratie van Karg Elert na te gaan en zelf op zijn eigen orgel een soortgelijke registratie te zoeken, zal men zijn eigen kennis van de registratie zeer verrijken en zijn toehoorders verwonderen door de verscheidenheid van klank, die men met het orgel kaïx bereiken. De composities zijn, zooals alle composities van Sigfrid Karg Elert het spelen en bestudeeren ten zeerste waard. Al zal men dan ook hier nu juist niet vinden, wat de titel aangeeft, n.l. pedaaloefeningen in de eerste plaats, men zal de aanschaffing zeker niet betreuren.

Bussum.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen