GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

BRIEF UIT AMERIKA

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BRIEF UIT AMERIKA

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Van „Arminiaansch-Gereformeerd” tot „Barthiaansch Gereformeerd”.

Dr Edwin L'ewis, van wien ik den vorken keer schreef, zeide aan het begin van zijn redevoeringea te Princeton-Seminary verleden herfst, dat Dr Donald Mackenzie de idee had geopperd, dat zij samen wel ©en dogmatiek konden schrijven. Dr Mackenzie is de opvolger van Dr Geerhardus Voi onderwijst „Bijbelsche Theologie" te Princeton, en is 'dus Gereformeerd. Dat zou ©en Gereformeerd- Arminiaansch-B ar thiaansch-vrij zinnig© dogmatiek worden. Gelooft men in Nederland niet dat zulks kan? Och wat maakt dat kleine landje daar de menschen toch klein van uitzicht. r i D j l i

H!et raadsel is echter spoedig opgelost. Dr Mackenzie is niet al te erg letterlijk Gereformeerd, hij is nu Barthiaansch-„Gereformeerd". En hoe zulk een samenstelling kan bestaan, wordt weer opgelost door het feit, dat hij nooit al te letterlijk „Gereformeerd" is geweest; hij was vroeger Arminiaansch-„Gereformeerd". Traditioneel en offlciëel is en was en blijft Dr Mackenzie Gereformeerd; theologisch was hij figuurlijk gesproke» Gereformeerd, en is nu ©enigszins anders, maar toch nog figuurlijk Gereformeerd. s o m a i i o p D z

Jaren geleden schreef Dr Mackenzie ©©nige artikelen in de „Encyclopedia of Religion and Ethics" over „Ethics and Morality", „Ere© Wilt", „Libertarianism and Necessitarianism", „Synergism" en „Transcendentalism". Onder zulke onderwerpen moest het verschü tusschen Arminianisme en Calvinisme wel worden besproken. v b t m v l

In zijn artikel over „Synergism" loochent Dr Mackenzie de leer der uitverkiezing, en leert de algemeen© verzoening. Hij zegt: „The synergist fought against a view of God which made Him in the case of some men the obstacle to salvation, and making remedial provision only for some; and in this the synergist was right" (Vol XII p. 164). i e e v k s

In zijn artikel over de „"Vrije Wil" bestrijdt hij met zoo veel woorden het Calvinistisch standpunt. We kunnen Gods absolute onveranderlijkheid niet zonder meer vasthouden, zegt Dr Mackenzie, dan zouden we des menschen verantwoordelijkheid vernietigen. Wie moeten dan ook niel met de eigenschappen Gods ibeginnen om zoo des menschen verantwoordelijkheid te verklaren. We moeten veeleer met onze onder^dnding beginnen om dan te zien, in hoever we Gods onveranderlijkheid daarmee kunnen verzoenen, dk geef hier zijn woorden weer. „Can God's sovereignty be reconciled with such freedom as we require? It cannot if God's absoluteness be asserted without qualification; then the moral life becomes unintelligible. Butler has warned us against speculating on how God ought to reveal Himself. We ought rather tO' find out how he has revealed Himself. So God's absoluteness must be approached from experience. The defect of Augustinianism and Calvinism is that they start from a knowledge of God's absoluteness above experience, deduce iQgically from tMs his eternal decrees, and so explain individual experience. We must start from experience, however, and, doing so, the problem is to reconcile God's absoluteness ia .gra* with man's freedom" (Vol VI, p. 126). e o p — q l n G n d in t é • M p a g t t f ^ o

Er waren dus, volgens Dr Mackenzie, in W Calvinisme werkelijke en niet maar schijiib ar e t e g en s t r ij d i g h ed e n. Hoe zoekt hijz^lf die tegenstrijdigheden op te lossen? Door het toeval. Dit is zoo ongelooflijk, dat ik zijn woorden weer letterlijk doorgeef: „Wie need not be afraia of those who cry 'chance'. For there is so niu'^lj unreason and absurdity, so much cruelty and'cvi in the world that we welcome even 'chance' if i' opens a door to their abohtion. That this could he possible without the dangerous gift of fr«^ power we cannot conceive. But so imperatif* is Uie need of betterment that even this daagerou method is welcome" (Vol VII, p. 907). Door fiei toeval, door ©en niet-Chrislelijke logica, of lie^ door de verwerping van alle logica, wilde Mackenzie de schijnbare tegenstrijdigheden van H Calvinisme oplossen toen hij zijn artikelen sdi^® ' Dat was ©en weltoebereide .aarde voor het o thianisme. p^ j M « T n « W • " •

In 1933 schreef Dr Mackenzie ©en boek. i^ [ moeilijkheden van de oude lo^gica waarmee "'^ *

.. kukelen nog worstelde, zijn nu, zoo hel T'int voor zijn denken opgelost. Dat heeft de '^'arados" gedaan. Zijn boek draagt den titel: ffristianity - Tlie Paradox of God". Heeft niet I groote Kant zelf .ons geleerd, dat wij in tegen- V.j|digbeden moeten denken? „The philosophy of mmanuel Kant gave the prestige of that great hinber's name to the inevitable ness of pa- adoxj adox or antinomy in all our thinking". Heeft niet Kierkegaard ons geleerd, dat de x in het middelpunt van ons leven moet taan? „Paradox is not a concession but a catei^jy". „Kierkegaard is as subtle in his insight into L pai-'adoxical nature of man as Pascal, and as 'elidtous in his expression" (p. 210). We kunnen ins het werkelijk tegenstrijdige toch («looven. Kierkegaard heeft Dr Mackenzie ge- Jolpen om g e m a k k e 1 ij k e r Gereformeerd te ijn. Hij laboreert nu niet meer aan de kwaal Jan logische tegenstrijdigheden. Het Calvinisme nu gloeiend waar; of liever hij hangt het Calvidsme nu vuriglijk aan. Dr Mackenzie sprak na Ie verschijning van zijn boek op een van de algeneene synodes over de glorie van het Calvinisme. Katum'lijk is het tegenovergestelde van het Calrinisme ook waar. De waarheid is dan ook geen lezit. Men kan de waarheid niet in systeem gen. We meenden ons voorheen zoo zeker a het bezit van God. Nu echter zijn we onzeker naar in onze onzekerheid ontvangen we God. Wij jijn zeker van God, niet in het bezit maar in de aradox. „We thought we had domesticated and iociologized Him, ethicised and rationalized Him, until we found that while we his servants were busy here and there. He had gone; and now our very uncertainty may be an indication that are getting sure of Him again, sure of Him, act in possession but in paradox. For perhaps only in paradox can we have Him at all, and only in His unknowableness can He be known, and in our longing for His presence is He most truly present" (p. 32).

De waarheid hgt dus „tusschen „ja" en „neen"." De waarheid is op reis. Zij rijdt op de fiets. Als I stilstaat valt zij om.

En wat een mooie brug maakt dit alles tusschen vrijzinnig en rechtzinnig. Dr Mackenzie zou nu best, vanwege zijn liefde voor de Gereformeerde baditie, het Gerefonneerde element in een dogmatiek kunnen verzorgen, terwijl Dr Lewis het vrijzinnige element bijbracht. Is dit weer uit de lucht gegrepen? Och neen, het begin van zooiets is er al. Dr Mackenzie ziet de toekomst blijde tegemoet. De tijd zal nog eens aanbreken, dat de erolntionistische leer van „natuurlijke selectie" als een deel van de waarheid en de Bijbelsche leer van uitverkiezing als het andere deel van de waarheid zal worden beschouwd. „Perhaps the day may come also when the scientific view of natural selection and the New Testament doctrine of an «lection of grace may be seen to be both sides of God's activity, and not as horns of an inescapablp dilemma. Not 'either — — or', but 'both — and!. Antinomies are not antagonisms' as the «luaint author of the Colloquia Peripatelica said" (p. 80).

Nu zijn we er dan. De reis van bet Arminiaansch-Gereformeerde naar het Barthiaansch- Gereformeerde is volbracht. De antinomieën zijn M opgelost omdat men met alle principia der Jca heeft afgerekend. In het middernachtelijk donker zijn alle koeien zwart. Het volmaakte licht M God is vanwege zijn overweldigende heerlijk- ""1 met het eeuwig duister van het toevallige op lijn gesteld. Het diepste irraüonalisme van het ffloderne denken is door de Gereformeerde veste binnengehaald.

Dr Stevenson had te Princeton zijn vereenigings- Plannen. Voor hem zijn de voorstanders evengoed als de tegenstanders van de „Auburn Affirmation" """d Gereformeerd. Door zijn toedoen is Dr Maczie, na de reorganisatie te Princeton in 1929, benoemd. Men zal nu verstaan hoe de vork in den *el zit. Waar de Arminiaansch~Barthiaansch-Ge- «lormeerde Mackenzie woont mag zeker wel de Jl^miniaansch-Barthiaansch vrijzinnige Lewis een Koek brengen en dan voorgaan in het gebed. ea bidt nu niet alleen vóór elkaar, maar ook mét Kaar. Dr Stevenson houdt ja ook veel van het ™chmanisme.

De Holland-Amerikalijn te New-York krijgt « nu wel 4ruk. Is er nog ruimte in „het dierj. Plskske grond, waar eens mijn wieg op sM ' ^^ ^®®^ °™ ^^ procenten nu liiet meer; de «waarde is ook al len o v er al relaUef.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 februari 1936

De Reformatie | 8 Pagina's

BRIEF UIT AMERIKA

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 februari 1936

De Reformatie | 8 Pagina's