HOOFDARTIKEL

Kagawa en het Christendom.

II.

Toyohiko Kagawa werd geboren in Juli van het jaar 1888. Zijn vader, die een tijdlang een zeer hooge functie in het publieke leven van Japan innam — hij was een der intieme raadgevers van den keizex — ontving dezen zoon als gevolg van zijn zedeloos leven. Na zijn wettige vrouw verlaten te hebben was de vader van Toyohiko naar Kobe gegaan, om zich daar naar de gewoonte van die dagen te bedrinken en over te geven aan allerlei zondige uitspattingen. Uit zijn omgang met vreemde vrouwen werden hem daar vier kinderen geboren, onder wie ook Toyohiko. Daar dit kind bij zijn vader in den smaak viel werd hij volgens de daarvoor geldende regels tot wettigen zoon van zijn vader verklaard en tot toekomstigen erfgenaam bestemd. Zijn vader en moeder kwamen echter al spoedig te sterven, mede tengevolge van hun losbandig leven, en zeer jong nog staat Toyohiko reeds als wees op de wereld.

Met een ouder zusje wordt hij dan toevertrouwd aan de zorgen van de verstooten wettige vrouw van zijn vader. Menschelijkerwijs gesproken kon or van den kant van deze vrouw niet veel liefde lot deze beide kinderen verwacht worden. Hier is op dezen regel geen uitzondering te noemen. Met vijandschap worden de kinderen ontvangen en de dagelij ksche behandeling is tenslotte van dien aard dal het zusje van Toyohiko volslagen idioot wordt. Onnoodig om meer te zeggen van de kwellingen die de jonge Kagawa doorstaan moet!

Op negenjarigen leeftijd gaat de jongen naar den Boeddhislischen Tempel om daar onderwezen te worden in de Qpnfuciaansche klassieken, en in de grondslagen van het Boeddhistisch geloof. Hier worden hem onder meer bijgebracht de eischen van trouw aan het vaderland en van onderwerping aan het ouderlijk gezag.

Eenige jaren later overgeplaatst uit het afgelegen dorp en de hem vijandig gezinde omgeving naar de Middelbare School voor jongens in Tokushima, een belangrijke stad, begrijpt hij al heel spoedig • dat deze verandering niet in alles een verbetering voor hem is. Hoewel hij niet langer de scheldwoorden van zijn stiefmoeder en grootmoeder te duchten heeft, wordt hij al gauw een voorwerp van spot voor de andere leerlingen op de school, vanwege zijn zonderling optreden en zijn vroegwijze manieren.

Juist in dien tijd komt voor Kagawa het contact lot stand met de christelijke zending. Xagawa noemt Dr H. W. Myers als zijn door God gezonden vriend en vader in het geloof, en Dr C. A. Logan als zijn raadgever en gids. Kagawa leest en herleest de evangeliën en uit zijn zielsverlangen eindelijk in de merkwaardige woorden: O God, maak mij als Christus! Zijn biograaf heeft dit genoemd Kagawa's eerste gebed, i)

Toen er aldus diepingrijpende veranderingen in hel leven van Kagawa plaats grepen, bleken deze verstrekkende gevolgen met zich mee Ie brengen. Allereerst voor de familieverhoudingen. Zijn familie is hevig verontwaardigd over het besluit van den jongen man om christen te worden. Hij wordt onterfd op staanden voet en heengezonden met niets meer, dan de kleeren die hij op dat oogenblik draagt. In 1905 komt er een nieuwe zwenking in hel leven van Kagawa: Hij komt op het Presbyteriaansche college in Tokio. Naast zijn groote belangstelling voor boeken — hij leest in enkele jaren vrijwel alle belangrijke boeken die de bibliotheek bevat — komt daar tot uiting zijn liefde lot het ellendige en ongelukkige schepsel. Begint hij met zwervende katten aan te halen, het duurt niet lang of rondtrekkende bedelaars vinden een gastvrij onderdak op zijn kamer; een en ander zeer tol ergernis van zijn medestudenten.

Tolstoi wordt in dien tijd grondig bestudeerd en de gevolgen daarvan blijven niet uit: Kagawa ontpopt zich als een hartstochtelijk aanhanger van de theorie der geweldloosheid! Gedurende het verblijf aan dit college openbaart zich voor het eerst de gevreesde ziekte van de tuberculose. Een jaar lang moet hij kuren aan de zeekust in een klein plaatsje. Hoewel pas half hersteld reist hij naar Kobe om toegelaten te worden lot het Theologische Seminarium en om zich aldus voor te bereiden tot zijn levenswerk.

Wat in Tokio reeds in het klein gedaan werd, dal vindt thans volledige toepassing. Haalde Kagawa in Tokio reeds allerlei ongure elementen op zijn kamer, nu gaat hij in de meest beruchte buurt Shinkawa zelf wonen.

Men moet de boeken van Kagawa gelezen hebben om een indruk te kunnen krijgen van de treurige toestanden die hij daar aantrof. De Japansche regeering had tot dien tijd heel weinig gedaan op het gebied van volkshuisvesting en woningbouw-verordeningen, terwijl de politie vrijwel machteloos stond tegenover de misdadigheid die daar heerschte. Iemand die van nabij deze jammerlijke toestanden gekend heeft, geeft daarvan dezen indruk: Die huizen hadden geen vensters. Lucht en licht moesten zoo goed en zoO' kwaad als het ging binnen komen door de open deur. Voor een twintigtal families was er een gemeenschappelijke keuken, een waterleidingkraan, een W.C. De huizen kwamen uit op ongeplaveide stegen, die drie tot zes voet breed waren. Er hing een ondragelijke lucht van rottend vuil, van afval uil de huizen, van de toiletten, van de opborrelende riolen, die den toevloed niet konden bergen. De menschen die er woonden waren straatvegers, sjouwers, grondwerkers, fabrieksarbeiders, ricksha-voerders, mandemakers, kuipers, bootwerkers, stratemakers, menschen die labakspijpen herstelden, houtskoolventers, vodderapers, moordenaars, dieven, publieke vrouwen. Het inkomen van die menschen varieerde van een halven lot een heelen yen (O.62V2 tot f 1.25 per dag) als ze tenminste werk hadden. Maar een groot deel van hun lijd moesten ze in gedwongen ledigheid doorbrengen. 2)

In die omgeving gaal Kagawa wonen om er de menschen bij te slaan in hun levensnooden, om hel in de vroege morgenuren en laat in den avond, bij koude en regen, hoestend als een longlijder, te prediken in oneindig veel variaües: God is liefde. God is liefde!

En levend onder die vechtersbazen en drinkebroers gaat Kagawa schrijven om de ellende van dat volk bekend te maken, en om te pleiten voor betere toestanden, voor menschlievende behandeling, voor ingrijpende regeeringsmaatregelen. De boeken en brochures van Kagawa vliegen weg en vinden enormen aftrek. De oogen van de massa en van de regeeringspersonen gaan open voor de ellende in die achterbuurten. Toch volgen er moeilijke jaren voor Üagawa en zijn weinige helpers. Men heeft aanvankelijk niet veel vertrouwen in dezen wonderlijken man met zijn vreemde ideeën. Langzamerhand echter komt er verandering ten goede. Er groeit een organisatie. Er ontstaat een beweging in hel geheele land. Na jaren en jaren van harden strijd worden ook door de regecricg de verdiensten van Kagawa erkend. In 1923, wanneer een ontzaglijke aardbeving Japan teistert en honderdduizend menschenlevens verloren gaan, terwijl voor een schier onberekenbaar bedrag aan goederen verwoest wordt, wordt Kagawa uitgenoodigd door de regeering met 180 andere vooraanslaande personen om zitting te nemen in de commissie die advies moet geven en leiding bij de herstelwerkzaamheden. Na vier en half jaar dat leven in de sloppen te hebben meegeleefd van dag tot dag, gaal Kagawa dan naar de Vereenigde Staten, waar hij zijn studies voortzet aan de Universiteit van Princeton. Reeds na twee jaar kan hij predikant worden bij de Presbyteriaansche kerk. Het is niets voor Kagawa echter om een „deftig dominee" te worden en hij zoekt zijn achterbuurten weer op om zijn arbeid aldaar voort te zetten.

Niet langer zal het werk daar in eenzaamheid verricht worden. Naast een groote schaar van helpers en helpsters vindt Kagawa ook een grooten steun in de toegewijde hulp van zijn vrouw: Haroe (lente). Hij heeft haar bij zijn werk in de sloppen leeren kennen. Als fabrieksmeisje begonnen, was zij de aangewezen vrouw om hem bij zijn arbeid terzijde te slaan, en om naast hem te strijden.

Zoo is Kagawa het buitenechtelijk geboren kind, dat bestemd was als wettige erfgenaam van zijn vader diens invloedrijke positie mettertijd over te nemen.

En — merkwaardige loop van zijn leven — een belangrijke positie heeft hij gekregen, maar een andere dan zijn vader voor hem had gedacht: juist om de belangen van vrouwen als zijn moeder en van andere verschoppelingen met hartstocht te behartigen!

Zoo is Kagawa, hel kind dat in hel ouderlijk huis gruwelijk mishandeld is en uit den familiekring verstooten werd, een geharnast kampvechter geworden voor de verstootenen en de onterfden in de Japansche samenleving, maar een strijder, die een zeer grondigen afkeer heeft van de hardhandige methoden in zijn jeugd op hem toegepast; een van degenen die zich verzetten legen allen oorlog en oorlogstoebereidingen. Hij heeft de nationale Anti-Oorlogs-Liga van Japan georganiseerd in 1928, een vereeniging, die moeilijke jaren doormaakt gezien de tegenwoordige oorlogszuchtige stemming in het land van de Rijzende Zon.

Kagawa is de eenige Japanner die zijn naam gegeven heeft voor hel manifest legen den militairen cüenstplichl, dal aan den Volkenbond is aangeboden, en dat de handleekehingen droeg van

Tagore, Gandhi, Einstein, Romain Rolland eu andere op den voorgrond tredende leiders in den strijd tegen den oorlog. Daardoor is hij bovenaan komen te staan op de zwarte lijst bij de ultranationalisten en de militairisten van zijn volk. ^)

Zoo is Kagawa opgevoed in het Boeddhistisch geloof en onder invloed gekomen van de Amerikaansche zending en de ideeën van Tolstoi en Gandhi. Al heeft hij zijn ouderlijk huis zelfs moeten verlaten, omdat hij christen wenschte te worden en geheel en al zich wenschte aan te sluiten bij de chrisielijke zendingsactie, toch is Kagawa nooit volkomen de Boeddhistische leerstellingen kwijt geworden. Terwijl onlangs bericht werd, dat verschillende Protestantsche scholen in Japan hun regeeringssubsidie zouden verliezen en gesloten zouden worden, omdat de onderwijzers volstandig weigerden de Shinto-schrijnen in hun scholen een plaats te geven en de kinderen daarvoor eerbewijzen te doen brengen, daar zij van oordeel waren, dat het hier een afgodische handeling betrof, heeft Kagawa tegen deze staatsheiligdommen in het geheel geen bezwaar. Hij zegt over deze kwestie: Het is allerongelukkigst dat de Protestanten met een geest van antagonisme bezield zijn, en dat de Roomsch-Katholieken een houding aannemen van onverdraagzaamheid. Deze kwestie van de Shinto-schrijnen en heiligdommen zal waarschijnlijk telkens weer tot een geschilpunt gemaakt worden. Persoonlijk ben ik het eens met de opvatting van de onderwij s-autoriteiten, dat de heiligdommen van het staatsshintoïsme moeten beschouwd worden als monumenten van de bouwers der nalie en dat men ze niet moet houden voor godsdienstige instellingen. Men behoeft heelemaal geen eerbied te betoonen voor heiligdommen van twijfelachtigen en onwaardigen oorsprong. Maar uit eerbied voor de bouwers van de natie moeten we ons hoofd ontblooten". *)

Zoo is Kagawa van een versmaad kind geworden regeeringsadviseur en een van de grootste sociale leiders, van een afgebeulden jongen stichter van de Liga tegen den oorlog en vurig pacifist, van een Boeddhistisch opgevoede tot een Christelijk geleide Japanner.

Even merkwaardig als zijn levensloop is zijn leer.

1) Dr William Axling; Een wijze uit het Oosten. G. J. A. Ruijs, Zutphen, 1933, pag. 32.-

2) Dr W. Axling a.w. 43, 44.

3)Vgl. Dr W. Axling a.w. 129. 4) Toyohil< o Kagawa: Christus en Japan. Libellen-serie 103—104, Boscli en Keuning, Baarn, pag. 55.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen