Revue 2001 - pagina 58

"Ach, daar is nauwelijks nog vraag naar", zei de chef inkoop van een gerenommeerd theologisch antiquariaat te Franeker toen ik hem onlangs mijn Kuypercoliectie te koop aanbood, jarenlang verkeerde ik in de veronderstelling dat ik met deze verzameling geschriften, die mijn boekenkast bij iedere stap die ik in het studeervertrek zette vervaarlijk deed kraken, een schat van ongekende waarde in huis had. Slechts noodgedwongen deed ik er afstand van, niet omdat ik zozeer aan het werk van die oude bullebak gehecht was - ik keek er nooit meer in - maar omdat de nostalgische geur van een inmiddels vrijwel vergeten gereformeerde cultuur eraan kleefde. Nee, het gedachtegoed van Abraham de Geweldige is niet langer courant. En dat schokt me meer dan ik tijdens mijn vlegeljaren, die ik eindjaren zestig begin jaren zeventig studerend aan Kuypers VU doorbracht, kon bevroeden. Ik had me ertegen afgezet, zoals iedere student van calvinistische huize in die tijd deed. Maar toch. Toen een zeer orthodoxe oom, die de vrijzinnige kentering in de gereformeerde kerken en het opgaan van de ARP in het CDA als een duivelse ingreep bezag, ze me aanbood, en ze vergezeld liet gaan van twintig eigenhandig ingebonden jaargangen Antirevolutionaire Staatkunde, zei ik geen nee. En het stond wel ludiek en provocerend in mijn stalen Uilenstede-boekenmeubel:

56

Voor een distel een mirt. De eerepositie der vrouw en De wortel in de dorre aarde, tussen Albert Camus' Mens in opstand aan de ene en Herbert Marcuse's Eendimensionale mens aan de andere kant. Kuyper bracht geen stuiver meer op. Maar er gaapt nu wel een gat in de kast. En de aanblik ervan vervult me met grote leegte. Veel heb ik nooit gelezen in het werk van de grote klokkenluider. Toch voelt het alsof er een boom is omgezaagd in het park waar je dagelijks wandelt, die je als afzonderlijk exemplaar voordien nooit opmerkte. Afscheid van een opstandige jeugd is het. Want als niemand nog weet heeft van, laat staan zich nog iets gelegen laat liggen aan datgene waartegen wij ons ooit zo fel afzetten, zijn gevoelens van weemoed, nutte-

vrije Universiteit

amsterdam

Revue

loosheid en ontheemding onherroepelijk ons deel. Indien het zout zijn kracht verliest waarmee zal het gezouten worden? Ik ga de lege plek vullen met de vele bundels poëzie die nu nog als ongezeglijke kinderen her en der door het huis zwerven. En mocht ik om welke reden ook aandrang krijgen alsnog het werk van Abraham Kuyper te raadplegen wat ik gezien mijn geestelijke ontreddering op dit moment bepaald niet uitsluit - dan troost ik mij met de geruststellende gedachte dat het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme aan de VU al die schatten herbergt waarvan ik onlangs, en achteraf bezien zo verraderlijk, afstand deed.

Gert J. Peelen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen