Studentenalmanak 1914 - pagina 194

184 FARRAGO

unspeakable." i) Als een ideaal niets is dan een idol, en de bron

van hypocrisy unspeakable, dan is het slechts een masker, dat

hoe eer hoe beter van het Farizeëraangezicht is weg te rukken.

Zoo zijn Ibsens drama's als een vloedgolf over de wereld

gegaan, en gaan ze ook over ons hart, in staat alles mee te

sleepen wat niet vast gebouwd is. Den schijn der dingen heeft

Ibsen wreed verstoord, en bittere, naakte, onverbiddelijke werke-

lijkheid in plaats daarvan getoond. Als nuchter werkelijkheids-

mensch zag hij achter het mombakkes van schoon gepraat het

wanstaltig aangezicht van een bedorven, lage, kleinzielige maat-

schappij met een hart vol omgerechtigheden. Een maatschappij

die in naam allerlei Christelijke idealen van liefde, zelfopoffering,

huwelijkstrouw koesterde, die zich de eenige vertegenwoordiger

der echte moraliteit achtte, heeft hij gezien in het bedorven hart

en er slechts gevonden egoisme, halfheid en lafheid, bekrompen-

heid en huichelarij. Wat Ibsen heeft aangetoond is, zoo we dit

woord uit het soc. dem. woordenboek eens mogen gebruiken, de

verderfelijke werking van de practijk der burgerlijke moraal, waar

ze den innerlijken grondslag heeft verloren, en slechts als een

opgelegd waas uiterlijken glans toonen moet om innerlijke voosheid

te bedekken. Dit gaat geheel buiten de vraag naar de waarde

van de moraal zelve om. Hierin tast Ibsen nog niet de vastheid

van de moraal zelf aan. Wat hij hier eischt, is de overeenstem-

ming van het inwendig zijn met de moreele eischen door den

mond gesproken. En in zooverre Ibsen toornt tegen dit gehuichel

van een brave, zedelijke, fatsoenlijke maatschappij, die in naam

der moraliteit alle echte zedelijkheid doodt, is zijn dramadichting

een reinigingsproces, waaraan we behoefte hebben.

Dezen schijn van moraliteit heeft Ibsen aangetast in „Ein

Puppenheim". Het huwelijk is wat we noemen een gelukkig huwe-

lijk. Vroolijk en blij leven Heimer en Nora, zoo het heet, in toe-

wijding der liefde voor elkander. Noch Helmers, noch Nora's oog

ziet scherp genoeg om te ontwaren, dat er aan dit huweijlk iets

ontbreekt. Dan komt de groote catastrophe. Als Nora gezondigd

heeft, gezondigd uit liefde, verwacht ze als een wonder, dat de

liefde van haar man zal begrijpen en billijken. Doch onze brave

') The Quintessence of Ibsenisme. By Bernard Shaw 1913.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen