Studentenalmanak 1928 - pagina 118

n o DE UNIVERSALITEIT DER RECHTSGEDACHTE

lijkheidsideaal in een nieuwe humanistische opvatting door.

Zij is niet te verwarren met de Hegeliaansche trans-perso-

nalistische staatsbeschouwing, doortrokken met het histo-

risch nationaliteitsprinciep, waarin de antieke machtsge-

dachte met den mantel der hoogere zedelijkheid wordt

bekleed. De kultuurstaatsidee, gelijk ze door Fichte in zijn

latere periode en in de vroegromantiek werd gepredikt,

en in de moderne kultuurphilosophie haar verdere uitwer-

king vond, ziet het wezen van den staat in de humanitaire

kultuurgemeensohap van een volk, zooals die zich open-

baart in taal, kunst ,zede, wetenschap, techniek en bedrijf.

De staat is in dezen gedachtengang niet de gepantserde

heros der geschiedenis, wiens recht gelegen is in zijn macht

tot zelfhandhaving en waarin de ijzeren wet der staats-

raison de hoogere gerechtigheid der historie vervult, doch

hij vertoont de veel zachtere trekken van een dienares der

geestelijke kuituur. De humaniteitsidee, gelijk ze ons reeds

in Herders „Ideëen zur Philosophie der Geschichte der

Menschheit" tegemoettreedt, is vervuld van de humanisti-

sche gedachte van de rechten der menschheidsgemeenschap,

zij verwijdt het humanistisch persoonlijkiheidsideaal, dat

bij Kant nog streng individualistisch was gevat, tot een

sociale gedachte.

Diesseitig is deze humaniteitsidee en openbaart daarin

de grondtrekken der humanistische wetsidee, zij is niet ge-

worteld in de souvereiniteit Gods, doch in de souvereiniteit

der menschelijke rede. Zij is wellicht 'historisch te verstaan

als de saeculariseering eener Christelijke grondgedachte,

doch heeft naar haar wezenszin met het Christendom niets

van doen. Wordt de staat nu op deze wijze in dienst gesteld

van de totaliteit der menschelijke kuituur, dan stonden ver-

schillende wegen open, om de rechtsgedachte haar plaats

in de moderne kultuurgedachte aan te wijzen.

Of wel men hield vast aan de oude individualistische

reohtsgedachte, maar moest dan ook de leer van den rechts-

staat prijs geven, om hoogstens de rechtsibescherming als

een der doeleinden van den staat naast zijn algemeene

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen