Studentenalmanak 1937 - pagina 163
Het geweldige in de melodie is nu, dat ze op dezelfde
manier kan ontroeren als een werkelijke aandoening dit
vermag. Immers, de toonbewegingen worden door ons
niet ondergaan als buiten onszelf om. Integendeel, de
melodie is subjectiveerend, d.w.z. we vereenzelvigen ons
met hetgeen we hooren. Als we een herdersfluit of een
viool hooren klagen of verlangen, dan is dat niet iets,
waar we subjectief tegenover gaan staan. Neen, het is,
alsof die wondere melodie uit onszelf opkomt, of de
uiting ervan een actie vanuit ons binnenste is. Wij zijn
het, die verlangend beminnen, wij klagen, wij smeeken.
En als dan de tonen stijgen, steeds hooger, zoo is het,
of wij heuvelen beklimmen. Er rijst iets omhoog in ons.
Onze energie wordt grooter, een grootsch gevoel over-
weldigt ons. Maar wanneer de melodie gaat dalen, dan
zakt ook de spanning. Het licht wordt donkerder, de
energie verzwakt, tot weer het stijgen begint, en onze
ziel zich als met een hemelschen glans voelt omstraald
en juichende opgeheven.
De melodie is de spontane ontboezeming van het kunste-
naarshart. Als ongedwongen uiting kent zij vorm noch
wetten, maar volgt geheel de spanningen van het gevoel.
Geboren uit den drang tot mededeeling is zij de sub-
jectieve, de geheel van binnen uit ontstane, de ongebon-
den opwelling.
Echter, hiernaast openbaart zich in den kunstenaar nog
een andere neiging, de drang tot vorming en ordening,
tot veredeling en verheffing van de loutere gevoelsuiting.
In zijn fantasieën droomt zich de artistieke mensch de
schoone vormen, waarin hij zijn gevoelsuitingen zal
hullen, de kleuren, waarmee hij zijn spontane opwel-
lingen zal bekleeden.
In de muziek vinden we dezen drang in de styleering, in
het aan vaste wetten onder'werpen van de „unendliche"
melodie door harmonie en rhythme. De harmonie is het,
die de vrijheid in de gebondenheid waarborgt, welke
toongebied, toonafstand en schoonen samenklank be-
paalt. „De melodie", zoo schrijft Lotze, „beweegt zich
door haar niet als een vogel, die op- en nederwaarts door
157
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1937
Studentenalmanak | 240 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1937
Studentenalmanak | 240 Pagina's