Studentenalmanak 1960 - pagina 212

dwingen zich nader op het vanzelfsprekende en op de stoornis te

bezinnen. De eigen levenswerkelij kheid moge dan al enigermate

geobjectiveerd zijn, deze objectivering is toch uiterst gebrekkig

omdat de objectieve normen veelal blijven ontbreken. Er is niét

voor niets een voortdurende belangstelling bij de leek voor medische

literatuur in gepopulariseerde vorm. Deze literatuur helpt immers

de leek enigermate tot objectivering te komen van de dreigende

machten die hij in eigen leven ervaart. Het leven van de mens is,

zoals De Wilde opmerkt, een aaneenschakeling van situaties waarin

de vanzelfsprekendheid van zijn bestaan wankelt en waarin hij

gedwongen wordt van zich zelf kennis te nemen.

Het is deze dwang waartegen de psychiatrische patiënt zich vaak

zeer intensief blijft verzetten. Moge de omgeving al bereid zijn

iemands gedrag als „ziekelijk" te erkennen, de patiënt blijft zich

hiertegen verzetten omdat hij deze bedreiging van zijn vanzelf-

sprekende gezondheid niet aan kan. Anderzijds is het zo dat door

de excentrische positie waarin hij leeft, hij wel gedwongen wordt

de stoornis en de verandering in zijn bestaan gewaar te worden.

Deze gewaarwording is oorspronkelijk echter nog zeer vaag. Er

is dan ook een zekere mate van ontwikkeling in het ziekte-inzicht.

Jaspers zegt dat alleen dan sprake is van werkelijk ziekte-inzicht

wanneer alle geïsoleerde ziektesymptomen vanuit de ziekte als

geheel naar hun aard en zwaarte juist beoordeeld worden. Dit is

dus nogal wat. Een zodanig ziekte-inzicht is uiterst zeldzaam.

De patiënt weet wel langzamerhand zijn klachten te formuleren,

maar de ware aard en zwaarte van de symptomen kan hij moeilijk

beoordelen.

Er moet dan ook direct bij gezegd worden dat dit inzicht slechts

relatief kan zijn in die zin dat rekening gehouden moet worden

met de culturele situatie en de levenservaring van het individu.

Vandaar dat men liever andere termen gebruikt die minder intellec-

tueel aandoen, zoals ziektegevoel en ziektebesef. Hierbij doen zich

echter bepaalde discrepanties voor. Een melancholicus voelt zich

wel ziek en heeft ook vaak nog een zeker ziektebesef, maar een

werkelijk inzicht in zijn symptomen naar aard en zwaarte, zoals

Jaspers zegt, kan men moeilijk van hem verwachten. Hierbij is een

onderscheiding bruikbaar, die vaak gehanteerd wordt, namelijk de

onderscheiding van personale en instrumentale stoornissen. Zolang

de stoornis nog in de instrumentale sfeer blijtt is de mogelijkheid

van objectivering in principe aanwezig. De patiënt kan zich toch

nog een zeker oordeel vormen omtrent de gestoorde functie. Dit

208

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen