VU Magazine 1972 - pagina 122

Een oud Vlaams spreekwoord zegt: 'De wereld is een hooiberg, elk plukt ervan wat hij kan krijgen.' Mogelijk heeft deze volkswijsheid de in 1516 overleden kunstenaar Jeroen Bosch geïnspireerd tot zijn beroemde drieluik 'De hooiwagen' (Escorial, Spanje). Op het linkerpaneel is de engelenval te zien, de verleiding van Eva, de zondeval en de uitdrijving uit het paradijs. Op het middenstuk (zie ook de omslag van dit vu-magazine) de hooiwagen, door demonen in de richting van de hel getrokken, gevolgd door de mensheid, kerkelijke en wereldlijke heersers voorop. De hooiwagen was in de 16e eeuw zinnebeeld van zucht naar aardse goederen, vraatzucht, hebzucht en onmatigheid. Op het rechterpaneel de hel, waarin de begeerte van de mensheid naar de vergankelijke goederen wordt gestraft. De eerste eigenaar van het houten drieluik was Don Filipe de Guevara (humanist, antiquair en vertrouweling van Karel V). Later kwam het in het bezit van Philips II, die het in 1574 in het Escorial heeft laten plaatsen. Het was geen kunsthistoricus, die dezer dagen de aandacht op het drieluik vestigde, maar de econoom prof. dr. B. Goudzwaard, bij de aanvaarding van zijn ambt aan de Vrije Universiteit, in een rede over economische groei, die (in het Westen) snel afgeremd zal moeten worden. Anders staan de mensheid rampen te wachten. 18

Crisis in het groeigeloof Nerveus draait de mensheid aan de knoppen van computers om haar levenskansen te berekenen. Hoe lang kunnen we nog doorgaan te leven, zoals we dit op 't ogenblik doen? Deze benauwende vraag houdt velen bezig. 'Maar het moet toch mogelijk zijn een situatie te bedenken waarin de mensheid geen roofbouw meer pleegt? Per slot van rekening is het bijna twee miljoen jaar zo geweest,' vroeg dezer dagen een verslaggever van De Tijd aan prof. dr. ir. P. van der Grinten (Groningen), die met de computer van de Staatsmijnen in Geleen aan de gang is geweest. Antwoord: 'Hef moet wel kunnen, maar niet als je uitgaat van ons kriterium, waarin bijvoorbeeld de materiële levensstandaard een belangrijk gegeven is. Het zou alleen kunnen met een definitie van welzijn die niet zo aan materiële levensstandaard gekoppeld is' (De Tijd, 15 februari '72). Tijdens dit interview bereidde elders in Nederland prof. dr. B. Goudzwaard de rede 'Economie en vooruitgang' voor, waarmee hij op 10 maart zijn ambt als hoogleraar in de economie binnen de faculteit der sociale wetenschappen aan de Vrije Universiteit heeft aanvaard. Hij zei daarin vrijwel hetzelfde. Als de westerse mensheid blijft haken naar een limjetloze welstandsgroei en een steeds verdergaande verhoging van zijn levensstandaard, ziet het er voor de wereld uiterst somber uit. 'Een vrij geladen onderwerp,' zo noemde prof. Goudzwaard zelf het door hem

I

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen