VU Magazine 1975 - pagina 164

,teö ^>^^-'<ft «"4^^'^l ^^^'^'^ ,v=^-

.c*^ .#rt» KO ^^.t>!' '

DeStandaard valt Mussert bij in een driester'Handen en gew/eten rein'. 'De oproep, die de leider van de NSB gisteren tot ons volk gericht heeft... brengen ook v/ij met klem onder de aandacht van onze lezers. Niet omdat wij van mening zijn, dat onder onze lezers daders van dergelijke praktijken te vinden zouden zijn, doch ive/, omdat elke vorm van steun, 't zij door een halve vergoelijking, 't zij door 't verbergen van gegevens dient achterwege te blijven.' Mussert, dit lezend, moet De Standaard evenwel uit de droom helpen. Naar aanleiding van doodvonnissen, 20 september door het Polizeistandgericht Assen uitgesproken zegt hij in 'n toespraak 1 oktober: 'Het dagblad De Standaard moge dan nog kort geleden geschreven hebben, dat in zijn kringen geen sluipmoordenaars te vinden zijn, maar dan moge ter illustratie dienen, dat van de elf veroordeelden er negen Gereformeerd en twee Chr. Gereformeerd waren.' 'Lage misdadigers' noemde de aanklager de leden van de KP De Hondsrug. En de president van het Polizeistandgericht spreekt van 'terroristen'. Wat zij deden, wordt in het rechtbankverslag als volgt omschreven: 'In Friesland, Groningen en Drente zijn de laatste maanden in stijgende omvang en met grote brutaliteit daden van sabotage en terreur gepleegd. In totaal werden niet minder dan zeventig gevallen vastgesteld. Vooral hadden zij betrekking op aanslagen op kantoren van de burgerlijke stand met het doel de tewerkstelling in Duitsland te saboteren, verder waren het overvallen op distributiekantoren met roof van levensmiddelen-, tabaks- en benzinebonnen voor eigen gebruik of ter ondersteuning van illegale personen; voorts moordaanslagen op Nederlandse nationaal-socialisten en pro-Duitse personen, die gevaarlijk konden worden voor de terroristen en illegale personen.' Iedereen kan dus weten waarom het ging. Niettemin oordeelt De Standaard: 'Moord en brandstichting zijn werken der duisternis, altijd en onder alle omstandigheden, en wie de naam van Christus noemt, sta af van ongerechtigheid.' De redactie van het illegale Trouw komt steeds meer in haar maag te zitten met de aanvankelijke veroordeling van geweld door niet-militairen. In het nummer van 15 oktober '43 brengt het een 'eeresaluut' aan de tien geëxecuteerde leden van de KP-Hondsrug en aan de 'negentien moedige makkers', die 1 oktober voor het vuurpeloton stonden. Daarvan behoorden velen tot de verzetsgroep CS-6, die - naar uit.7..\ •x-

i t

ipt).

,,l«ft_

'^01

30

t>.'

voerige kranteverslagen meedeelden - o.a. verantwoordelijk was voor de aanslagen van Seyffardt, Reydon en Posthuma. Trouw wist over wie men het had toen het schreef 'Ons eeresaluut aan de gevallenen is tegelijk een wapenkreet.' Te rijmen met het aanvankelijke standpunt is dit niet. Trouw doet 'n zwakke poging: 'Wijzijn, gelijk bekend, van mening, dat niet in alle gevallen, waarin de laatste tijd door particulieren mensen gedood werden, zulks geoorloofd was en hebben daarin steeds op concientieuze voorzichtigheid aangedrongen en er op gewezen dat slechts in bijzondere gevallen met een beroep op noodweer doodslag toelaatbaar was. Maar de hoofdredactie van De Standaard stelt, generaliserend, alle gevallen hier gelijk en spreekt overal van moord en gaat dan, en dat is het ergste, samen met een persoon als Mussert daartegen te keer... wij vragen, als De Standaard samen met Mussert als zedelijkheidsapostel gaat optreden: wat gemeenschap heeft Christus met Belial? Dat is het hart van de zaaii.... De Standaard beschouwt de bezettende macht als volkomen overheid. Daarmede kweekt De Standaard bij haar lezers een mentaliteit waardoor ouders hun kinderen naar de arbeidsdienst laten gaan; daardoor ondergraaft zij het verzet der scholen. Zo komt het dat De Standaard het op bevel der Duitsers gaan werken in Duitsland goedkeurt en sabotage afkeurt.' Trouw is het scherper gaan zien. Cnossen ook? In ieder geval gaat het moeizaam concessies afdwingen van Cnossen de Duitsers vervelen. Begin november '43 dwingt men hem af te treden als hoofdredacteur. De Trouw-redactie heeft steeds minder aarzelingen, wanneer het gaat om gewapend verzet. Trouwredactrice Gesina van der Molen tipt begin 1944 de KP van Johannes Post hoe aan (betere) wapens te komen uit 'n Haags politiebureau. En in het maartnummer verschijnt van de hand van E. van Ruller het ook door Johannes Post geïnspireerde artikel 'Het goed recht van de overval', waarin op scherpe wijze aangevallen wordt Seyss Inquarts mededeling dat de overvallers op bevolkingsregisters en distributiekantoren 'in de eerste plaats gezocht moeten worden in kringen van de beroepsmisdadigers of van totaal ontwortelde anarchistische elementen'. 'Dit werk moet worden gedragen door heel ons volk', aldus Trouw, maart '44.

Rutgers - Post 'Professor, ie bent een kerel,' zegt Johannes Post enkele weken later tegen prof. Rutgers. De opmerking slaat op de bereidheid van de 66-jarige VUhoogleraar om de overtocht naar Engeland te wagen, maar kan niet los worden gezien van het aanvankelijke verschil in visie op het gewapend verzet tussen prof. Rutgers en de KP-leider. Geen van beiden zal het eind van de oorlog beleven. De overtocht, in een motorboot, mislukt 26 april 1944. Prof. Rutgers komt in een Duitse gevangenis terecht, waar hij 5 februari 1945 aan martelingen sterft. Johannes Post wordt 16 juli '44 in de duinen bij Overveen met een nekschot gedood, na een mislukte poging om gevangen verzetsmensen te bevrijden uit de gevangenis aan de Weteringschans in Amsterdam.

• ^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen