VU Magazine 1975 - pagina 61

bestaande macht, die ook weer cultureel, geconcentreerd geacht wordt in de persoon van de Leider, in dit geval President Suharto. Zo zal het altijd mogelijk blijken om, als het ware op twee verschillende niveaus, de ontwikkelingen te interpreteren. De ene, een westers-rationele, waarin economische derterminanten een belangrijk rol spelen, en de andere, een (Javaans) culturele, waarin macht, harmonie versus onrust, factoren zijn met een eigen betekenis en geladenheid. Soms lopen deze twee lagen parallel, en zijn ze moeilijk te onderscheiden, soms echter zijn ze aan elkaar tegengesteld en in zo'n geval spreekt de westers geschoolde beschouwer al gauw van 'onverklaarbare' of 'onvoorziene' wendingen in de ontwikkeling van bepaalde gebeurtenissen. Een recent voorval kan wellicht het bovenstaande verduidelijken. Onlangs is er veel te doen geweest in de Indonesische pers rondom gissingen als zou President Suharto niet de gewone dessajongen zijn, waar hij officieel voor doorgaat, maar eigenlijk, in de 7de graad afstammen van de Sultan Kamengku Buwono II (hiermee zou dan tevens de, voor de feodaal denkende Javanen, te grote discrepantie tussen de Vice-President, die een echte Sultan is, en de President enigszins zijn opgeheven). Deze gissingen bestonden al lang, omdat het nu eenmaal een oude gewoonte is om

de 'leider', hij die werkelijk macht heeft, te verbinden aan 'een bron' van macht: een erkend vorstelijk geslacht. Zo trachtte ook Sukarno zich in de ogen van het volk een cultureel legitieme positie te verschaffen door zichzelf een afstammeling van het vorstelijk geslacht van Kediri te beschouwen. Het bijzondere in dit recente voorval is echter dat, toen de geruchten onlangs in de pers kwamen, de familie van de President onverwacht agressief optrad door een persconferentie te beleggen, waarin alles ontkend werd, en deze geruchten door hen zelfs als een belediging van de eigen ouders werden beschouwd. Het geval wil namelijk dat dit gerucht een kern van waarheid zou hebben omdat, zoals de President zelf, in een door hem belegde persconferentie (de 2de in zijn hele ambtsperiode) heeft toegegeven, zijn moeder op de 40ste dag na zijn geboorte door haar man is achtergelaten. Op zichzelf is dit in Java, waar het hoogste echtscheidingspercentage ter wereld is (op 100 gesloten huwelijken in één jaar worden er ± 40 ontbonden) geen bijzonderheid. Maar het krijgt een pikante betekenis wanneer men weet dat het een aloude gewoonte is van prinsen van den bloede om wanneer zij een dorpsmeisje zwanger gemaakt hebben een andere man een som geld geven om pro forma het meisje te huwen, zodat het kind niet buitenechtelijk geboren wordt. Als teken dat het om een schijnhuwelijk gaat, wordt zo'n

man geacht weer na 40 dagen van de vrouw te scheiden. Door nu op de zaak op een zo'n 'westerse' manier, met een persconferentie en dreiging met een proces, te reageren is op het eerste gezicht de indruk ontstaan dat het de President er inderdaad om gaat om zijn gewone dessa-afkomst te onderstrepen (geheel passend in een moderne republiek: van dessajongen tot President), maar, de Javaanse uitleg is anders. Juist door de scheiding na 40 dagen expliciet te noemen, is het voor de Javanen zonneklaar dat de 'nieuwe versie van de genealogie' juist is. Zelfs voor Javaanse intellectuelen is zo'n officiële ontkenning dan niet meer dan een concessie aan de nieuwe tijd. Hen gaat het erom dat hun wereldbeeld, waarin orde en macht eigenlijk alleen bij een ware vorst behoren, ongestoord voortbestaat. Op grond van zo'n voorbeeld is het misschien ook zinvol om de 'gebeurtenissen' van 15 en 16 januari vanuit een culturele hoek te bezien. We zullen daartoe eerst het 'voorspel' beschrijven, dan de 'gebeurtenissen' zelf, vervolgens het 'naspel' (om drie geliefde Indonesische uitdrukkingen te gebruiken) en met name de invloed ervan op het Tweede Vijfjaren Plan dat 1 april 1974 is gestart. Is er sprake van een 'keerpunt'? Zo ja, zou er dan meer aanleiding zijn voor minister Pronk om op grond van zijn 'keerpunt '72'

Het moderne Djakarta is een stad met de allures van een metropole. Ver behoeft echter niet te worden gezocht van het rijke stadscentrum naar de krottenwijken, waar een groeiend aantal armen huist. Daarnaast zijn waarneembaar de bedelende daklozen, die in het geheel niets bezitten.

15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen