VU Magazine 1976 - pagina 62

magame 16 ^''X-^mmrM^'-^^^:

Dr. Roelf Haan:

Kerstzomer Buenos Aires, het /ijn de dagen na kerst. In een Argentinië waarin het in iedere krant, in ieder tijdschntt, in iedere publieke redevoering gaat over terreur, corruptie, intlatie, kortom over ,.in.<ititulionele"en morele crisis, werd hier op een hete zomerdag het kerstfeest gevierd, ot' liever,, .Vo<:'/?É'/n/f/iw", de avond van de 24-ste. Een geestelijke krachttoer die wat begrijpelijker wordt wanneer we wat letten op de inhoud. Onderde kop:., De christenheid vien heden de Atrv/w\'»rtc/" schreef het dagblad La Nacion: "De vierini; van de kerstavond heden markeert een rustpunt in het familieleven waarop het fiehele gezin verenigd zul zijti en de geboorte van de Messias zal gedenken. De voorbereidingen voor deze festiviteiten konden de afgelopen dagen worden waargenomen in de straten van de hoofdstad, waarinde winkels hun etalages hadden uitgedost in kerstsfeer en een talrijk publiek zich naar de winkelcentra haastte voor de aankoop van etenswaren en van de cadeaus die men elkaar hij deze viering pleegt tegeveti". Intussen is langzarnerhand de vakantictijd aangebroken. Verdwenen is deze koopdruktc (toch al niet wat die in het verleden geweest was) en verdwenen zijn ook de zanggroepjes van de witgejaste kinderen die in Florida-Buenos Aires' Kalverstraat in het groot - onder leiding van een vertegenwoordiger der geestelijkheid giften verzamelen voor de kerstactiviteiten in hun minder welvarende parochies. De witte schooluniformen deden daarvoor goede dienst, symbool als ze heten te zijn van de onbevangen en daarom vertederende kinderziel. K ind, gezin en kerk zijn instituten waarnaar de traditionele Argentijn nu eenmaal geleerd heeft met eerbied op te zien. Het (minder zuivere) gezang vermocht deze en gene voorbijganger te verleiden tot het schijnbaar achteloze gebaar waarmee een aalmoes van 5 tot 10 peso in het vooruit geschoven rieten mandje wordt geworpen. Het meeste succes had de pater die zijn koorknapen opstelde onder de gevel van een van de grote bankgebouwen - een acoustisch voordeel dat ook strategisch niet oninteressant bleek. Gisteren trouwens zag ik hem daar weer, geen witte jassen, andere liederen, een ander doel voor hetzelfde mandje. Wanneer ik mij door de Florida spoed, naar een van de boekhandels of naar het pas geo-

pende hoofdkantoor van de Hollandse Bank Unie om mijngasrekening te betalen (elders kan je daar twee uur voor in de rij staan) maak ik kennelijk nog steeds dezelfde onaangepaste indruk als de mij omringende touristen. Een andere verklaring is er niet voor het plotseling en schichtig toeschieten van de man die vraagt of ik hem dollars wil verkopen. Sinds de politie in de omliggende straten onlangs een aantal effectieve razzia's uitvoerde, zij n trouwens deze pionnen van de zwarte markt voorlopig afgedropen. Nog minder gevleid voel je je wanneer men je maar onmiddellijk in het Engels toespreekt, zoals de nog schichtiger figuur die informeert of ik geïnteresseerd ben ineen,./«cA'". Iets sympathieker word ik gestemd wanneer de kioskhouder waar ik het tijdschrift ..Crisis" heb gekocht, vraagt of ik soms uit Brazilië afkomstig ben. Hoewel; het Nederlands accent mag dan Portugees aandoen, de toedichting van de Braziliaanse nationaliteit vormt overigens hier in Argentinië niet bepaald een compliment. Net als de toeristen loop ik ze dus voorbij, de zingende religieuzen. Al moet ik toegeven dat de verleiding groot is een handworp in hun richting te doen, als zou het een kwijting /ijn van een fundamentele christenplicht. Plotseling besefik het probleem waarvoor de Argentijn,, van goede wille" wel moet staan: waarheen met zijn „christenplicht" \n zulk een chaotische en onleefbare maatschappij? Is er een weg tussen een beetje armzalige caritas en een totale, revolutionaire oorlogsverklaring. De kerk zorgt er wel voorde goede wil op veilige wijze te kanaliseren inde richtingvan hetaller-individueelste religieuze sentiment, waarop een beroep wordt gedaan in de strijd tegen het ..atheïsme"en,,materialisme"\'dn hen die in een ,,volimtaristisch activisme" menen de maatschappij te moeten omvormen. En hierin lijken de toespraken van generaals, politici en aartsbis.schoppen merkwaardig veel op elkaar. Misschien springen eerstgenoemden er toch wat uit; opvallend tenminste is, vergeleken bij alle verwijten jegens ,.///i/:.s"dat door mensenhand het paradijs op aarde meent te kunnen vestigen, dat de opperbevelhebber van de landmacht, sprekend over de kerstboodschap, daaraan toevoegde dat het \eger ..met de wapens in de hand strijdt om dat geluk en die vrede te rea-

liseren". Wat anders drukte de aartsbisschop van Cordoba zich uit, verklarend dat ., het mooiste kerstfeest wordt gevierd ver van de dingen van de wereld" — inderdaad: een andere theologie, maar met hetzelfde politieke effect. Deze boodschappen verschillen nogal wat van de opmerking van de gereformeerde predikant die er temidden van dit alles in zijn preek op wees, dat de drie vreemdelingen die te Bethlehem kwamen aanbidden met deze religieuze beleving terugkeerden naar hun land en wel langs een ..andere weg": dat wil dus zeggen: wel gedelijk naar de dingen van de wereld, waarvan de aartsbisschop maar liever — om niet het risico te lopen van een gecompliceerde ,,0/7dere weg" - de blik afhoudt. Het was dus kerst, maar het land waarnaar de aanbidders van de kerstdag moeten terugkeren, vormt een groot vraagteken. Wie en wat is eigenlijk Argentinië? Reeds de kerstliederen die je uit de winkelcentra tegemoet klonken, stellen het probleem van de culturele identiteit. Wanneer het geen Spaanse versies zijn ..Jingle hells".,,Stille nacht"e.d. --• met alle Engelseen vooral Duitse romantiek van dien — dan gaat het toch over kerstkaarsen (die warempel de langste zomerdagen nog helpen verhitten), kerstbomen (van plastic) en zelfs sneeuw (afwezig). Daarom is de poging interessant van die enkele dichter, componist of zanger die deze Europese culturele dominantie probeert te doorbreken. De fenomenale Argentijnse zangeres Mercedes Sosa wijdt een kort chanson,,,Navidadenyerano' — kerst inde zomer — aan de zakelijke, maar hoogst noodzakelijke constatering:,, Mijn kerst valt in de zomer; er horen geen dennebomen hij, of sneeuw ". Waar klinkt trouwens de stem van Zuid-Amerika; wie zijn haar vertegenwoordigers? Op haar indrukwekkende Philipsplaat, ..CantataSudamericana"zingt Mercedes Sosa deze woorden: ,,Mijn stem is Zuid-Atnerika. In mij klinken Indiaanse millenia en Spaanse eeuwen mee. Mijn mestiezenhart is hongerig naar recht, vrede en vrijheid". En elders: ,,Cómo duele-Av, qué pena- Navidades", wat een pijn: kersfeest. Ishet om deze afwijzing van de religieuzevluchtromantiek dat ook M ercedes Sosa voorkomt op de lijst van de door de A rgentij nse A nti-communistische Alliantie bedreigde kunstenaars? .

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen