VU Magazine 1977 - pagina 172

MJ magazine 38

Godsdienstig leven van katholieken leed aan verkerkelijking

nologie van Merton zullen de rebellerende en de vernieuwers het op den duur afleggen en zullen de ritualisten de overhand krijgen" (p. 59). Dit gevaar lijkt me reëel, maar ik heb vooralsnog voldoende vertrouwen in de tegentendensen om dat gevaar niet als de meest waarschijnlijke afloop te beschouwen. Ik zou niet graag de zoveelste bijdrage willen leveren aan het defaitisme over de kerk, dat de plaats van het vroegere triomfalisme dreigt te gaan innemen. Dekker vindt het bedenkelijk dat de kerken momenteel de tendens hebben de verkondiging van godsdienstige waarden en ideeën algemeen te houden en de konkretisering over te laten aan de mensen en instanties buiten de kerkmuren. Hij vermoedt dat een tendens in die richting altijd wel aanwezig geweest is. Maar voor de huidige situatie wijst hij dan op het belang van twee faktoren die dat algemeen houden en niet konkretiseren in de hand werken en tegelijk bedenkelijk maken: ,,In de eerste plaats op de vrijwel door iedereen erkende toegenomen verscheidenheid in situaties en opvattingen van de mensen. Dit betekent dat de kerk een steeds groter deel van het leven, ook van de persoonlijke wereld van de mensen, aan de opvattingen van de mensen en de situatie-invloeden overlaat. Met andere woorden: dat zij een steeds geringer deel van het leven kritisch begeleidt en beïnvloedt, daardoor meewerkend aan een beperking van de reikwijdte van de godsdienst en aan een toenemende ideologische werking daarvan" (p. 46). ,,In de tweede plaats kan de kerk als instituut de diskussie over bepaalde zaken en opvattingen veel minder terecht dan vroeger overlaten aan de mensen enjof instanties

buiten de kerkmuren. Men kan er immers tegenwoordig veel minder dan vroeger op rekenen dat er dan van een werkelijke diskussie ook iets terecht komt. Vroeger was er immers, met name binnen de orthodox-protestantse en de rooms-katholieke wereld, een geheel van georganiseerde aktiviteit buiten het instituut kerk om, waarbinnen en tnet behulp waarvan het kerkleden mogelijk was gestalte te geven aan hun godsdienstig leven, de relatie te leggen tussen hun godsdienst en hun situatie. Een geheel dat binnen de orthodox-protestantse wereld niet voor niets kerk als organisme werd genoemd. Zonder nu te zeggen dat dit geheel verdwenen is, moet men toch wel constateren dat het sterk is verzwakt en voor de kerkleden een veel geringer betekenis heeft bij de vormgeving van hun wereld in godsdienstig opzicht" (p. 46).

Ongelijktijdigheid Als ik lees wat Dekker hier over die twee faktoren schrijft, dan word ik me ervan bewust dat er waarschijnlijk toch een zekere ongelijkheid en, nog waarschijnlijker, een zekere ongelijktijdigheid is in de ontwikkelingen binnen de reformatorische kerken enerzijds en katholieke kerk anderzijds. Ik bestrijd niet dat de beide faktoren ook voor de katholieke kerk van betekenis zijn, maar ik ben geneigd er niet alleen en allereerst de nadelige kanten van te zien, maar ook de voordelige: grotere ruimte voor veelvormigheid dan in het verleden binnen de katholieke kerk bestond en minder dirigisme. Er werd in het verleden veel te weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot diskussie over godsdienstige waarden en ideeën binnen de eigen zuil. In de protestantse kerken

zal dat meer het geval geweest zijn dan in de katholieke kerk. Ik merk nogal eens dat katholieke organisaties fusievoornemens en samenwerking met andersdenkenden nodig hebben om aan bezinning op eigen waarden en eigen religieuze kuituur toe te komen. Katholieken zullen meer dan Dekker geneigd zijn eerst het positieve van de huidige situatie t.o.v. het verleden te onderstrepen alvorens de bedenkelijke kanten ervan naar voren te halen. Met volledige instemming lees ik wat Dekker enige pagina's verderop schrijft: „ Wellicht ten overvloede merken we nog op dat we met die confrontatie tussen godsdienst enerzijds en de (gedachten)wereldvan de mensen anderzijds niet de min of meer dirigerende manier van vroeger op het oog hebben, waarbij door één persoon of collega werd uitgemaakt wat voor allen geldt. Velen hebben op grond van vroegere ervaringen — terecht — angst voor een bepaalde manier van optreden van de kerk met betrekking tot konkrete situaties. Neen, het gaat om — zoals we het hiervoor uitdrukten — het weer aan de orde stellen, het weer bespreekbaar maken van bepaalde zaken. Daarvoor is veel informatie nodig; en verder een in acht nemen van de bestaande verscheidenheid en een respecteren van de vrijheid van de mensen. Zonder dat dit — maar dat zal na het voorgaande helemaal duidelijk zijn — tot vrijblijvendheid leidt", (p. 64) Met dit laatste ben ik het helemaal eens.

Komende regionale vergaderingen 5 april

EINDHOVEN Grand Hotel Cocagne, Vestdijk

20.00 uur

prof. dr. mr. D. C. Mulder De dialoog der wereldgodsdiensten

21 april

GRONINGEN Het Tehuis, Lutkenieuwstraat

19.30 uur

dr. A. Dirkzwager De kansen van het christelijk onderwijs

27 april

AMSTERDAM Hoofdgebouw Vrije Universiteit UR-zaal, De Boelelaan 1105

20.00 uur

prof. dr. H. Linnemann Onderzoek naar de toekomst van de mensheid — noodzaak of onzin?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen