VU Magazine 1977 - pagina 32

1 ^ magazine 30

ken van het lidmaatschap van een omroepvereniging van het abonnement op een programmablad. Dit betekent, dat slechts degenen die zich daadwerkelijk als lid aanmeldden bij een bepaalde omroep ook meetellen bij het bepalen van de hoeveelheid etherruimte van die zendgemachtigde. Zij die alleen maar abonnee van het programmablad zijn tellen niet mee. Een bijzonder geloofwaardig initiatief. De tweede ontkoppeling wil een doorbreking bewerkstelligen van het zogenaamde „huismanskiesrecht". Immers, tot nu toe tellen alleen die leden mee, op wier naam de kijk- en luistervergunning staat. In de praktijk betekent dat dit alleen met degene in het gezin die de omroepbijdrage betaalt wordt rekening gehouden. In de meeste gevallen zal dit het mannelijk gezinshoofd zijn. Na deze ontkoppeling zouden ook de gehuwde vrouw en het volwassen, nog inwonende kind een kans geboden worden hun stem te doen gelden. De tweede ontkoppeling vond aanzienlijk minder weerstand dan de eerste.

Alternatief Natuurlijk zijn er ook andere wegen om de aanhang van een omroeporganisatie te meten, en, op basis daarvan, ieders portie zendtijd te bepalen. Het meest genoemde alternatief is dat van de omroepverkiezingen. Om de zoveel tijd zou dan met behulp van een „stembiljet" — mogelijk zelfs gekoppeld aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer — de reële aanhang van de omroepen bepaald worden. Maar aan een dergelijke maatstaf kleven zowel principiële als praktische bezwaren. Een principieel bezwaar is, dat het actieve stemrecht dan toch weer gekoppeld zou moeten worden aan het betalen van de omroepbijdrage, zodat het zoeven genoemde „huismanskiesrecht" onverminderd van kracht zou blijven. Dit feit alleen al maakt omroepverkiezingen als alternatief minder democratisch dan het er zo op het oog uitziet. Een ander bezwaar van principiële aard is, dat de huidige situatie, waarbij leden meer invloed kunnen uitoefenen op de organisatie, waartoe zij behoren dan alleen het rood maken van het desbetreffende hokje op het stembiljet, grotendeels zou gaan verdwijnen. Ook de geheel eigen aard van de motivatie van leden om de voorkeur te geven

Kloos: kwalitatieve normen

aan een organisatie en daar daadwerkelijk lid van te worden, zou ingrijpend veranderen. Praktische bezwaren zijn ondermeer de aanzienlijke kosten die omroepverkiezingen met zich meebrengen en de populariteitsslag in de ether gedurende „verkiezingsperioden". VARA-voorzitter Kloos lanceerde onlangs het idee om niet de kwantitatieve bepaling van de aanhang als verdeelsleutel te hanteren, maar de kwalitatieve aspecten van de betrokken omroep de doorslag te laten geven. De kwaliteit van de programma's als maatstaf dus. Het idee is zonder meer mooi, maar daarmee blijft het ook een illusie. Wat immers, is een objectieve benadering van het begrip kwaliteit? Hoe bepalen wij het? En belangrijker nog: wie gaat dat bepalen? De minister? Kloos misschien? We kunnen er niet onderuit: hoe hoogstaand en in aanzet democratisch de geboden alternatieven ook mogen zijn. Van Doorns telmethode lijkt ons vooralsnog de beste. Maar dan zijn de voorgestelde ontkoppelingen wel onontbeerlijk.

Effect Op verzoek van de vaste kamercommissie voor CRM liet de minister een onderzoek

uitvoeren naar de eventuele gevolgen van beide ontkoppelingen, voor de verschillende omroeporganisaties en de zendtijdverdeling. De resultaten van dit onderzoek — uitgevoerd door het bureau Inter/view liegen er niet om. Na beide ontkoppelingen zou het ledental van de AVRO vrijwel gehalveerd worden; de KRO zou een derde deel van haar leden verliezen; de TROS zou ongeveer het gelijke aantal behouden, evenals de NCRV en de VARA, terwijl de drie overige, nu nog kleine omroepen aanzienlijk zouden stijgen: de VPRO met een verdrievoudiging, de EO met een verdubbeling en VOO (Veronica) met eveneens bijna het drievoudige van wat deze nog jonge omroeporganisatie nu aan leden heeft. Het grootste aandeel in een dergelijke stormachtige wijziging zou de eerste ontkoppeling, die van het lidmaatschap en het abonnement, hebben. Wat opvalt is, dat de twee omroepen die de geslaagde „truc" met het programmablad uitvoerden — AVRO en KRO — de zwaarste klap te verwerken zouden krijgen. Bijzonder jammer, maar de vraag blijft natuurlijk of je bij een dergelijke principiële correctie op een bestaande, oneigenlijke situatie in de eerste plaats naar de effecten kijken moet en of dat dan de reden mag zijn om zo een situatie ongehinderd te laten voortduren. Ik dacht het niet. Maar — helaas — veel leden van de Tweede Kamer dachten daar anders over. Na het bekend worden van de onderzoekresultaten brak de hel rond de ontkoppehngsplannen van Van Doorn eerst goed los.

Lobby Ondanks het feit dat er van een wetsvoorstel nog geen sprake was, haastten meerdere Kamerleden zich met gezwinde pas naar spreekgestoelte en interruptie-microfoon om de minister de oren te wassen en hem ervan te overtuigen dat dit toch zeer beslist niet kon. Het is altijd zeer het nastreven waard om het goede van de mens te denken tot het tegendeel bewezen is en er dus vanuit te gaan dat edele en oprechte verontwaardiging de betreffende Kamerleden naar de keel greep. Maar, zo kunnen we ons dan afvragen, vanwaar die grote haast en, méér nog, met welke argumenten werd de voorgestelde correctie dan wel bestreden?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen