VU Magazine 1978 - pagina 112

DE GAAY FORTMAN: Wanneer men staat tegenover daden van geweld, moet men tot het uiterste proberen, proberen, zelf geweld te vermijden. Want in geweld zit altijd een escalerend element. Geweld - en daarom is het ook zo'n onvolkomen middel - heeft een tendens in zich o m grenzen te overschrijden. Dat geldt niet alleen voor degenen die als particulier geweld gebruiken, maar zeker ook voor degenen die uit hoofde van bepaalde bevoegdheden die ze in de wetgeving gekregen hebben, noodgedwongen van geweld gebruik moeten maken. Zo is vanaf het begin van de gijzeling in de Franse ambassade, in het najaar van 1974, de gedragslijn van de regering geweest, dat tot het uiterste geprobeerd moest w o r d e n , gijzelingen en kapingen zonder bloed vergieten van de zijde van de overheid , te beëindigen. De rechtsstaat moet zich verdedigen met de middelen die hem als rechtsstaat ten dienste staan, een faire procesgang, behoorlijke behandeling van verdachten, en al die andere zaken die als rechten van de burger worden aangewezen. Uitgangspunt is: het leven moet worden beschermd; getracht moet worden te voorkomen, dat de terrorist het leven verliest. Dat eist van degenen die met het herstel van de rechtsorde belast zijn een grote zelfbeheersing. Maar als óe „policy of patience" (zoals The Economist het gedrag van de Nederlandse regering ten opzichte van kapingen en gijzelingen getypeerd heeft en dat is heel goed uitgedrukt: een gedragslijn van geduld, spreken, overleg), als dat n i e t t o t e e n resultaatkan leiden, dan kan men er nietaan ontkomen o m geweld met geweld'te weerstaan. Een element dat aan dit verhaal heeft ontbroken, is de politiek op de lange baan, een politiek waarbij getracht wordt, de aanleidingen tot het met de rechtsorde strijdige gedrag te vinden en zo mogelijk de oorzaken daarvan weg te nemen. Nu is dat in dit geval heel moeilijk, omdat men niet precies weet, wat degenen die tot het virulente terrorisme overgaan, precies beweegt. Het enige dat van hen vast staat, is dat ze van mening zijn, dat deze samenleving vernietigd behoort te w o r d e n . In het onzekere blijft, wat daarvoor in de plaats moet komen. Dat betekent, dat het wegnemen van de oorzaken zo moeilijk is. Volmaakt is geen enkele staatsconstructie; volmaakt is geen enkel staatsbestuur, maar wat wij in de rechtsstaat hebben, is een met grote moeite verworven geestelijk bezit, dat w e niet behoren prijs te geven, maar dat we wel telkens moeten vervolmaken, door w a t ik genoemd heb: een open en rechtvaardige democratie. Een democratie die voor alle bevolkingsgroepen tracht te brengen wat tot verbetering van levensomstandigheden kan bijdragen. Ook een open democratie, die zoveel vertrouwen in zichzelf heeft, dat ze bereid is o m datgene dat achter het beleid ligt aan de openbaarheid prijs te geven; prijs te geven aan kritiek.

Maar daar waar een acute dreiging is, daar waar acuut tegen het leven van burgers die recht hebben op bescherming w o r d t opgetreden, daar kan rnen niet zeggen: laat ons eerst eens nagaan wat er nu in onze maatschappij zó fout is, dat hettot dergelijke daden van terreur kan leiden, maar daar zal men terstond moeten ingrijpen.

Korte termijn TROMP: De maatregelen die ter bestrijding van het terrorisme w o r d e n genomen kunnen w o r d e n gekenschetst als een korte-termijn-beleid. Dat beleid w o r d t gekenmerkt door de volgende elementen: 1. Men zal steeds minder geneigd zijn in te gaan op eisen, die door terroristen worden gesteld. Tot voor kort werden eisen, als ze tenminste niet politiek waren, gehonoreerd: losgeld w e r d betaald, gevangenen werden vrijgelaten, er w e r d vrije aftocht gegeven. Bovendien zijn regeringen meer geneigd tot de tegenaanval over te gaan en de terroristen in kwestie te doden. Regeringen moeten daar toe overgaan o m hun eigen geloofwaardigheid te handhaven en o m te voorkomen dat gevangen genomen terroristen weer reden worden voor volgende acties,

De trein bij De Punt en de school in Boven-Smilde: „ik begrijp niet, hoe po litieke aspiraties liet recht kunnen geven doodonschutdige burgers weken ach tereen te gijzelen 'resic Oegj dii

me vree om da di

2. Oprichting en oefening van gespecialiseerde paramilitaire eenheden. In vele landen is d a t a l gebeurd: de SAS in Noord-lerland, de GSG-9 in West-Duitsland, in Nederland hebben we iets dergelijks waarschijnlijk ook, al w o r d t dat niet aan de grote klok gehangen. Mariniers grepen in in de Scheveningse gevangenis en u hebt gezien hoe de trein bij De Punt w e r d bestormd. 3. Toenemende bereidheid o m slachtoffers te accepteren. Schleyer is niet ingeruild. Lorenz w e l , hoewel Schleyer een veel belangrijker man was. Een voorspelling zou kunnen luiden, dat regeringen steeds minder bereid zullen zijn gegijzelden vrij te kopen, zeker niet als het om politieke doelstellingen gaat. Dat is ook logisch: het is oorlog-voering wat hier plaats vindt en evenals in de oorlog zullen staten bereid zijn voor hun politieke geloofwaardigheid mensen te offeren. 4. Versterking van opsporings- en bestrijdingsmogelijkheden. Het Europese anti-terrorisme verdrag is daar een voorbeeld van 5. Internationale samenwerking. Dat is het korte-termijn-beleid. Wat niet ontstaat is een lange-termijn-beleid; dat zou moeten bestaan in het bloot leggen van de grondslagen, de achtergronden van het politieke terrorisme. Daar w o r d t niets aan gedaan.

Pin -Wat ochet o

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen