VU Magazine 1978 - pagina 408

1 ^ magazine 10

Uit Trouw, februari 1944

bombardementen moeten aanvaarden, hoe gruwelijk die ook zijn."

Verenigde Naties Veel van haar artikelen in het illegale V.N. en Trouw gaan over de na-oorlogse volkeren-organisatie. December 1941 pleit ze in Vrij Nederland voor een internationale politiemacht waarvoor ook Nederland een contingent zal moeten leveren. En januari 1945 houdt ze zelfs een lezing voor de Trouwploeg uit de omgeving van Amsterdam over de plannen voor een nieuwe volkerenorganisatie. In het maartnummer van het dan nog illegale Trouw oefent ze kritiek op het kabinet-Gerbrandy, dat de handen vrij wil houden als het gaat om de vraag of de VN in oprichting ergens gewapend moet optreden. De staten moeten daartoe worden verplicht. ,,/.v dit niet het geval dan staat de hele organisatie op losse schroeven". schreef ze. Op dat standpunt is ze altijd blijven staan en de na-oorlogse ontwikkeling van de V.N. bevestigde haar in de overtuiging dat het daar naar toe moet. Na de bevrijding gaat ze in Nederland - waar onder invloed van de bezetting het nationalisme i,s verhevigd - voort aandacht te vragen voor de V.N. Dat betekent voor haar niet het prijsgeven van liefde voor het eigen vaderland. .,De liefde voor internationale ordening en voor een eigen bloeiend nationaal leven is één en dezelfde zaak; het één is een onmisbare voorwaarde voor het ander. Wie daarom het pleit voert voor de internationale gemeenschap, pleit tegelijkertijd ,,eo ipso" voor het eigen vaderland. Wij hebben in de afgelopenjaren op bittere wijze ervaren wat het gemis aan een internationale ordening voor ons nationale leven.

voor ons persoonlijke leven betekent." Dat zegt ze op 4 oktober 1946 in een Openbare Les aan de Vrije Universiteit, waarmee ze een reeks colleges als privaat-docente begint. In 1949 wordt ze buitengewoon hoogleraar aan de VU en in 1958 gewoon hoogleraar. Het instituut van de Verenigde Naties raakt intussen steeds meer in discrediet in het westen wanneer bruine en zwarte volken er de meerderheid gaan vormen. Het ergert haar bont en blauw al dat gepraat over de andere normen, die in Afrikaanse en Aziatische landen zouden gelden (andere culturen, andere godsdiensten) en die de basis voor het volkenrecht zouden hebben weggenomen. En helemaal kwaad wordt ze om verhaaltjes dat ras en normbesef iets met elkaar uitstaande hebben. ,,Als men dat zegt, weet ik niet hoe we zending moeten bedrijven". En waar zijn meer verdragen geschonden dan in het christelijke westen? Betekent dit dat we dat hier ,,normaal" vinden?

Reis In 1961 gaat ze -bijna zeventig jaar-op eigen initiatief en voor eigen rekening vier maanden op haar eentje op stap naar Thailand, Birma, India, Ceylon, Pakistan, Egypte, Libanon, Syrië, Israel en Turkije om te praten met boedhisten, mohammedanen, hindoeisten en judaisten. De bedoeling is om een boek te schrijven over de ethische beginselen van de niet-christelijke godsdiensten. Daar is het nooit van gekomen tot haar diepe spijt. De dokter raadde haar af nog inspannend wetenschappelijk werk te doen. Wel heeft ze enkele jaren geleden haar reisindrukken vastgelegd in een boekje ,,Recht op de naaste af', een bundel impressies zonder pretentie.

Oog in oog met de armoede in deze landen brengt de reis naar haar eigen woorden .,een onvoorzien gevolg". ,,De schrijnende armoede, de mensonwaardige woningtoestemden, de ellende waarin kinderen geboren worden en opgroeien, de nood van de oudjes, die vaak geen dak boven hun hoofd hebben - al deze symptomen van de zgn. derde wereld maakten diepe indruk op mij." Het liefst zou ze zelf in die gebieden aan de slag zijn gegaan, maar haar leeftijd noch gezondheid laten dat meer toe. Wel begint ze samen met haar vriendin de stichting Adjutorium. dat steun verleent aan tal van kleinere projecten. ,,Ik ben er mij ter dege van bewust, dat het tot structuurveranderingen moet komen, niet alleen in de ontwikkelingslanden, maar niet minder in de welvaartslanden, om een meer rechtvaardige wereldsituatie tot stand te brengen. Hoe noodzakelijk dit ook zij, het ziet er niet naar uit, dat deze herstrukturering van de wereld van de ene dag op de andere zal worden verwezenlijkt. Intussen kan een samenwerking, zoals door Adjutorium beoogd wordt zelfs meer dan een symbool zijn: een kleine bijdrage tot de solidariteit, die rijke en arme landen moet verbinden in hun strijd voor sociale gerechtigheid." En of het nu goed of slecht valt bij de gereformeerde achterban: in 1965 aanvaardt ze het voorzitterschap van het Defence en Aid Fund voor hulp aan slachtoffers van de apartheidspolitiek. Ze krijgen brieven van mensen die .,diep bedroefd" zijn, dat zij op haar leeftijd dat heeft gedaan. Maar die hebben nooit begrepen wat haar bewoog. ,,Ik zie het meer als mijn taak om zoiets als anti-apartheid in gereformeerde kring uit te dragen". zei ze eens in eeninterview. Een Gesina van der Molen kenmerkend'artikel heb ik altijd gevonden haar stuk in NRC-Handelsblad van 18 december '71 waarin ze weigert zich te laten indelen bij de horizontal isten of verticalisten. Die tegenstelling is haar volkomen vreemd, sterker, ze verwierp die tegenstelling. ,,Rampzalig". . ,PersoonHjk weiger ik mij in een van deze beide hokjes te laten indelen." ,,God liefhebhen is gerechtigheid doen aan allen, die in nood verkeren, onrecht lijden of onderdrukt worden. Daarin vinden de verticale en horizontale lijn hun raakpunt," eindigde ze haar artikel. Een indrukwekkende vrouw. (BvK)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen