VU Magazine 1979 - pagina 140

wl magazine 6

i-W

«^ï#f^' !•«.•;•,

De Spanjaarden te Naarden in 1572

Dat is ook een bijna letterlijk citaat van dr. J. Roelink in zijn ,,Het blinkend spoor" de voortreffelijke geschiedbeschrijving van bijna honderd jaar Vrije Universiteit. Evenals Groen van Prinsterer - in de voorrede van zijn ..Handboek" - gaat Roelink ook in op OR J ROELINK 3eeld van een eeuw geschredenis def vereniging voor wetenschappelijk onderwijs op gereformeerde grondslag

de vraag of de geschiedbeschrijving. als ze dan niet .,objectief' kan zijn, toch wel kan streven naar .,onpartijdig^ he id". Daarbij onderscheidt Roelink twee betekenissen van het woord onpartijdigheid. De eerste is dat men er neer streeft bij zijn beoordeling geen partij te bevoordelen, de tweede dat men geen partij kiest.

Roelink heeft bij zijn beschrijving van de historie van Vereniging en V.U. de eerste methode gekozen. Hij is te nauw bij het wezen en welwezen van de V.U. betrokken om als ,.onpartijdig" toeschouwer aan de buitenkant te blijven staan; hij tracht er in door te dringen, zich er in in te leven. Naar mijn mening is hij daar voortreffelijk in geslaagd, ook in die zin dat hij zich verre houdt van alle triomfalisme en geen mantel der liefde hangt over alle geschillen en verschillen. Ik denk b.v. aan de fameuze .,Gereformeerde beginselen" die qua inhoud, .ondanks het feit dat talloze commissies zich er over hebben gebogen, nog nooit zijn vastgesteld. En toch werd Lohman op grond van vermeende afwijking van die onbekende beginselen in 1896 tot aftreden gedwongen. Met grote openheid wordt ook gehandeld over de discussies rondom de grondslag en de rol die ondertekening van de grondslag speelde bij de toelating tot examens en promoties. Merkwaardig is dat Roelink wanneer hij spreekt over de rol van de geschiedschrijver hetzelfde voorbeeld kiest als Romein veertig jaar eerder. Naar zijn mening speelt de persoonlijkheid van de onderzoeker een belangrijke rol bij de interpretatie van de gebeurtenissen. Meer dan drie eeuwen lang is de tachtigjarige oorlog door talrijke historici uit binnen- en buitenland bestudeerd maar er bestaat ook volgens Roelink volstrekt geen eenstemmigheid over de vraag of het in die oorlog in hoofdzaak ging om de vrijheid, om economische misstanden

dan wel om de religie. Zekerheid bestaat er voor de historicus slechts daar waar het om het jaartallenboekje gaat. Komt men daaraan voorbij - en wetenschap wil toch geen feitelijkheden alleen, maar zoekt naar samenhang - dan moet de historicus tevreden zijn met het uitspreken van een zeer voorzichtig oordeel. Dezelfde gedachte trekt Roelink ook door wanneer hij uitvoerig spreekt over een eeuw geschiedenis van de Vereniging waarvan de Vrije Universiteit uitgaat. Wanneer sommigen menen dat er met het ,,beginsel" van de Vereniging in de loop van deze eeuw wel eens is gemarchandeerd, gebiedt de billijkheid te constateren dat ons oordeel sterk afhankelijk is van de tijd waarin onze voorvaderen leefden en waarin wij leven. Of predikanten al of niet een steek of kuitbroek moeten dragen, zal in 1979 minder gemakkelijk tot een scheuring leiden dan in 1847 toen dit wel het geval was. Datzelfde geldt mutatis mutandis ook voor theologische vragen, voor discussies rondom de grondslag van de Vereniging en voor de eisen die aan docenten en studenten mogen worden gesteld. De mildheid en voorzichtigheid waarmee van onverdacht Calvinistische zijde ook over recente ontwikkelingen wordt geoordeeld doet althans schrijver dezes weldadig aan Onlangs verschenen:

WAARDEN EN GESCHIED WETENSCHAP Een vergelijking van de standpunten ingenomen door H. W. von der Dunk, A. G. Wetler, M.C. Brands met notities over die van J . M. Romein, G. Harmsen en J. H. H. van der Pot. Door E. E. G. Vermeulen. 134 pag. Prijst 19,50. In drie hoofdstukken, ieder aan één van de besproken historici gewijd, vergelijkt de auteur hun standpuntbepalingen met elkaar. Hij beperkt zich daarbij niet tot een vergelijkende waardering van de drie standpunten, maar toont tevens aan dat het debat door een terminologisch verschil onnodig wordt bemoeilijkt. Verkri/gbaar via de boekhandel of rechitstreeks bij de uitgever:

VAN GORCUM Postbus 43 - 9400 AA Assen. Tel. (05920) 15647.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen