VU Magazine 1980 - pagina 186

ml magame 8 grip: het gaat hier om ideologische interpretaties van het huidige leiderschap en er zijn genoeg citaten uit de geschriften van de onfeilbare Lenin voorhanden om een andere aanpak te rechtvaardigen. Meer vrijheid van meningsuiting binnen de partij bijvoorbeeld, of zelfs een ontwikkeling naar een constitutionele democratie in Westerse pluralistische zin via vrijere verkiezingen voorde Opperste Sovjet. Wat dat betreft, ook een rechtvaardiging van een militaire staatsgreep is nog mogelijk. Meerdere ontwikkelingen mogen dan mogelijk zijn, dit houdt niet in dat alle ontwikkelingen even waarschijnlijk zijn. Wellicht mede uit een cultureel Russisch verleden verklaarbaar, heeft ook het huidige leiderschap gekozen voor een gesloten karakter van de Sovjet-Unie. Ook al zouden er geen problemen van machtslegitimering zich voordoen, dan nog zou de door het Westen zo gewenste openheid een zaak zijn van langere termijn. In november 1977 verzochten leden van de ,,Groep ter Bevordering van het Naleven van de Helsinki Act in de USSR" de Conferentie in Belgrado ,,met de grootste ernst" die drie groepen mensenrechtenproblemen die zij in hun oproep naar voren brachten J te onderzoeken. Aangezien na deze conferentie ten aanzien van mensenrechten in het Sovjetbeleid geen ingrijpende veranderingen hebben plaats gehad, kunnen de naar voren gebrachte punten in begin 1980 als onverminderd geldend hier naar voren worden gebracht. De eerste groep betreffen die problemen die van bijzonder belang zijn voor grote groepen van de bevolking. Vier problemen worden met name genoemd. Schendingen van religieuze vrijheden, waaronder de vrijheid van de kerken ten opzichte van staatscontrole en de vrijheid van religieuze opvoeding. Als de meest wijdverspreide vormen van vervolging vermeldt de groep discriminatie van gelovigen in onderwijs en beroep, juridische en psychiatrische repressies van gelovigen, en het weghalen van kinderen bij hun religieuze ouders. - De schending van het recht zich te vestigen in het land van zijn keuze. De Groep stelt vast dat het algemene recht zich te vestigen in het land van zijn keuze wordt genegeerd door de USSR, aangezien aanvragen voor emigratie uit de USSR slechts in behandeling worden genomen indien de aanvrager een door verwanten toegezonden invitatie kan overleggen. Bo-

vendien heeft OVIR (het visabureau) zichzelf het recht toegemeten zelf de verwantschap vast te stellen. In bepaalde gevallen gebruiken OVIRambtenaren de zin ,,geweigerd op grond van Helsinki'' - om aan te geven dat de verwantschapsgraad onvoldoende is (naar de mening van OVIR). De Groep voegt hieraan toe dat deze mensen zelfs niet worden geteld bij de aantallen aanvragers van emigratie, aangezien hun gevallen nergens in documenten voorkomen. Niet gemotiveerde weigeringen van visa zelfs voor hen met uitnodigingen, weigeringen die onjuist gemotiveerd worden op grond van kennis van Staatsgeheimen, doorlopende gevallen van het niet afleveren door de post van uitnodigingen (speciaal in de provincies), repressie van hen die emigreren willen: het zijn allemaal aspecten van hetzelfde probleem. Het in 1979 bereikte aantal van 50.000 joodse emigranten (met een gemiddelde wachttijd van een halfjaar) wil uiteraard niet zeggen dat aan de beschreven practijken nu een eind is gemaakt. - Het wijdverbreide gebruik van dwangarbeid in huizen van bewaring. De Groep benadrukt dat het systeem van dwangarbeid wordt aangewend zowel voor gevangenen als voor hen die in voorlopige vrijheid gesteld zijn, in het bijzonder in verafgelegen streken in het Noorden en Oosten, waar de ontberingen worden verhevigd door de moeilijke klimatologische omstandigheden en de willekeur van de autoriteiten. - Schending van mensenrechten op het gebied van nationaliteitsproblemen. De Groep wijst hier op het recht van de Krimtartaren om op de Krim te leven, vanwaar ze aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werden gedeporteerd en tevens op de discriminatie van joden op het gebied van onderwijs en beroep. De tweede groep problemen houdt verband met die artikelen uit de Slotacte.van Helsinkie die erop gericht zijn contacten tussen mensen te vergemakkelijken en de uitwisseling van informatie te vergroten. De Groep benadrukt dat er in het geheel geen verbetering tot stand is gekomen bij de uitbreiding en de vergemakkelijking van buitenlandse reizen van toeristen en anderen, terwijl melding wordt gemaakt van de voortdurende pogingen van de autoriteiten om buitenlandse toeristen in de USSR en Sovjet-burgers in het buitenland te beperken in hun contacten met de plaat-

selijke bevolking. Door buitenlandse toeristen slechts toe te staan in hotels te verblijven én niet bij families thuis, stellen de autoriteiten kunstmatig nauwe grenzen aan de mogelijke omvang van toerisme. Bijzondere aandacht wordt gevestigd op de ernstige barrières tegen contacten met verwanten die naar andere landen geëmigreerd zijn. Tenslotte noemt de groep de situatie volledig onbevredigend wat betreft de toegang tot gedrukte periodieken, informatieve publicaties, bioscoop en T.V.films, op de band vastgelegde informatie en een bredere uitwisseling van informatie over de radio. De sportenthousiast die op weg naar de Moskou Olympiade aankomt op het vliegveld Sjeremetovo kan er hier overigens nog aan worden herinnerd dat nog in december 1979 een functionaris er nog prat op kon gaan dat alleen op dit vHegveld al per week 1500 ongewenste publicaties in beslag worden genomen De derde groep problemen heeft te maken met f>olitieke repressies. Of ze nu vervolgd werden voor de verspreiding van informatie over schendingen van mensenrechten, slachtoffer zijn van repressie vanwege religieuze activiteiten of de verdediging van nationaliteitsbelangen of dat ze gestraft zijn vanwege hun wens het land te verlaten, de Groep benadrukt dat politieke gevangenen in de USSR ,,gevangenen van geweten" zijn, die het gebruik van geweld verwerpen en toch werden gestraft eenvoudig voor niet gewelddadige acties die hun overtuigingen tot uitdrukking brachten. In dit verband wordt expliciet melding gemaakt van de repressie tegen de leden van de Helsinkigroepen: in Moskou, in de Oekraïne, in Georgië en Litauen. Tegen het einde van de vervolgconferentie in Belgrado zaten van de 45 leden van de vijf in de Sovjet-Unie gevormde groepen er reeds zestien achter de tralies, terwijl ook na Belgrado met de uitgedeelde zware straffen het Brezhnev-leiderschap er geen twijfel over liet bestaan dat het op dit punt niet tot toegeven bereid was. De Westelijke democratieën zouden hun geloofwaardigheid in ernstige mate hebben zien aangetast, indien ze in Belgrado niet ernstig tegen dit optreden hadden geprotesteerd. Men mag er vanuit gaan dat ook tijdens de komende tweede vervolgconferentie in Madrid die voor het najaar van 1980 op het programma staat ze een dergelijk protest moeilijk achterwege kunnen laten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen