VU Magazine 1982 - pagina 8

' ^ Wk '^•-

" 'W v

-

'"<

• ^ ! | v | . ^

*w ^' 'M -

- i i f -.^J-' -f.^'^:

•^fl? ^^i

^ijt

^^SBB^-

K ^Üil^

1..

P.

>

..

De Genesis-toernee

van je theologie, opgenomen weet in een veel breder verband, het verband van de mensheid als geheel, op zoek naar haar oorsprong en haar bestemming. Met het christelijk geloof in hun rug zijn kerk en theologie geen uitzonderingen in onze wereld maar deelgenoten in het zoeken naar de sporen van God in onze wereld, zoals wij dat in alle godsdiensten tegenkomen. Het christelijk geloof vertegenwoordigt een eigen spoor, onmogelijk te verwisselen met wat anderen over God zeggen, maar wel degelijk een spoor te midden van andere sporen. Binnen dit spoor heeft ook de theoloog zijn plaats en functie. Ik vind hem prachtig omschreven in de regel van Boutens: Wij lichten bij met menselijke verklaring Het duister voetspoor van Gods openbaring. Zo'n ontdekking geeft ruimte, zoals ik al zei; ze creëert niet alleen de mogelijkheid tot maar ook de behoefte aan gesprek over God met anderen. Het speciale van het christelijke, zeg maar, en het algemene, in de zin van: wat mensen overal denken en doen, reiken eikaarde hand. Vanaf mijn dissertatie tot aan deze ontdekking was natuurlijk nog een lange weg. Maar wel een weg waarop ik de studie van de theologie zelf als een ontkluisterende bezigheid heb ervaren. Ontkluistering is haar loon. Prof. Gispen zei eens tegen mij — ja, hij heeft meer gezegd, herinner ik mij; hij heeft ook eens tegen mij gezegd, toen ik als kritische student tentamen kwam doen: je moet niet voor het kraampje heen en weer blijven lopen, je moet er achter gaan staan. Maar goed, deze professor Gispen zei bij een andere gelegenheid dat de Schrift zegt: ,,wie het altaar bedient, zal van het altaar eten" en dat ook theologen dat wel zouden merken.

Ik kan in alle eerlijkheid zeggen dat ik het zo ervaren heb. De studie van de theologie heeft mijn leven bevrijd van ballast en verrijkt met zegen. De uitleg van Genesis, de discussies over het Schriftgezag en over openbaring — natuurlijk, de controversen daarover met de gereformeerde broeders waren niet leuk, laat staan de achtervolging door de Synode; maar waar het om ging, de zaak zelf, heb ik nooit anders dan als bevrijdend ervaren, en omdat je denkt dat het ook voor anderen bevrijdend werkt, blijf je vasthouden aan je recht van spreken. Let wel, ik heb nooit instemming geelst met mijn theologische standpunten. Waarom zou iedereen mij moeten bijvallen? Het enige dat ik wel durfde en nog durf te eisen is: een theoloog zijn vrijheid laten, ja hem zelfs aanmoedigen, om naar eer en geweten van zijn onderzoek verslag te doen en hem niet te dwingen de waarheid waartoe hij kwam geweld aan te doen. Het is slecht voor de Waarheid, als wij onze waarheden niet meer mogen zeggen, slecht voor de kerkelijke gemeenschap die wij (mede) dienen, en slecht voor de theoloog zelf, want je eist dat hij zijn oprechtheid opoffert of vertrekt. Wat ik hier beweer klinkt liberaal, of beter: het is liberaal. Ik voel mij liberaal-gereformeerd, dat wil zeggen: ik geloof n/ef dat iedereen gelijk heeft; er is wel degelijk verschil tussen waar-

Regionale vergadering VUVereniging Dinsdag 26 januari, 20 uurte Leeuwarden, Oranjehotel, Stationsplein. Spreker: prof. dr. Tj. Baarda: Hoe lezen we de Bijbel?"

heid en onwaarheid over God. Dat is gereformeerd: een passie voor de waarheid hebben. Maar ik geloof wel dat iedereen recht van spreken heeft en dat alleen langs die weg de christelijke gemeenschap in de Waarheid kan blijven. Dat is liberaal: een passie hebben voor de vrijheid van spreken. Deze positie vind ik de beste die een theoloog kan innemen: zo ontspringt hij de dans om groepsideoloog te worden en langs die weg mee te helpen aan het in stand houden van instituten die dwang nodig hebben om te kunnen bestaan. Maar ik sta daarmee wel op het scherp van de snede, zoals ik gemerkt heb. Rechts van mij zie ik de dwang van de traditionele orthodoxie, en hoe orthodox ik zelf ook ben, ik ben tegen orthodoxie. Links van mij ontwaar ik eveneens orthodoxie, maar nu dan van een andere snit, laat ik zeggen: politieke orthodoxie. De laatste verdriet mij evenzeer als de eerste. Allereerst al omdat ik zelf heb meegeholpen — althans in onze kringen — een theologie van de grond te krijgen waarin het geloof in Gods komende Koninkrijk ook politieke betekenis krijgt. Maar politieke orthodoxie heb ik er althans nooit mee bedoeld en ik zal ook zeggen waarom ik daaraan niet geloof: omdat het juist verstoort waar het om begonnen was, toen deze theologie aan het eind van de jaren zestig en begin van de zeventig jaren opkwam. Paul Lehman bracht dat doel onder woorden in de korte formule dat christelijke theologie voor haar deel niet anders kon doen dan meewerken aan: ,,to make human life more human". Mijn verzet tegen politieke orthodoxie moet u zien als wat in het wetenschappelijk jargon van vandaag: procesbewaking heet. Is theologie als politieke orthodoxie nog bezig ,,human life more human" te maken

vu-Magazine 11(1982) 1 Ganuari)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen