GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

VU Magazine 1982 - pagina 79

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

VU Magazine 1982 - pagina 79

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

pneumonie, pyelocystitis, gonorrhoe en syfilis genazen als bij toverslag. Als neveneffect daalde bij de patiënten de tolerantie voor koorts van enige duur, zodat penicilline routinematig werd toegediend yoordat een diagnose was gesteld; penicilline-resistente patiënten werden opgenomen. Voor de huisarts betekende dit een verschraling van zijn deskundigheid. Daar kwam bij dat de vernieuwing en groei van diagnostiek en therapie buiten het bereik van de huisarts bleven, waardoor zijn deskundigheid inkromp. Zo ook nam, door gebrek aan routine, zijn ambachtelijke vaardigheid af: wie niet wekelijks een kunstverlossing doet, moet er noo/f een doen. Naast haar successen werd de opkomende medische macht geconfronteerd met het tegendeel van haar doelstelling: iatrogeen lijden. De Medische Ethiek van 1959 erkent dit lijden, maar zij weet er geen oplossing voor: ,,Hetis nu eenmaal niet de taak van de arts een oordeel te vellen over de zin van het lijden of de zin van tiet bestaan zelf, nocti in tiet algemeen, noch wat betreft de betekenis die het kan hebben voorde persoon van de patiënt" Deze boude uitspraak van prominente vertegenwoordigers van de medische stand maakte de medicus tot technicus: hij heeft tot taak het menselijk leven te behouden (dit is: te verlengen): en daarmee basta! Tegen de toenemende technificering en verschraling van de geneeskunde rees verzet.

De Medische Vakfilosofie houdt zich echter niet aan het verbod van de Medische Ethiek van 1959 om zulke vragen te stellen. Zij vraagt door. Door een samenloop van omstandigheden maakte ik in februari 1954 deel uit van een delegatie van Nederlandse artsen naar een conferentie met Oostduitse collega's in West-Berlijn. Van die delegatie maakte ook Van den Berg deel uit. Van zijn voordracht is mij maar één zaak bijgebleven, namelijk de argumenten die hij aanvoerde voor de opvatting dat het menselijk leven niet aan de grenzen van het menselijk organisme is gebonden, maar zich daarbuiten, in de empirische werkelijkheid afspeelt. Dit was voor mij een radicaal nieuwe visie. Ze werd beslissend voor mijn toekomst, in oktober 1954, tóen Van den Berg in Leiden

Hoe men ook over de bijdrage van de menswetenschappen moge denken, in ieder geval is duidelijk dat, mèt en door de opkomst van de medische macht, de vraag naar het menselijke van het menselijk leven actueel werd. Daarmee zijn wij weer bij de vraag van de Medische Vakfilosofie terug: haar vraag stamt uit de medische praktijk.

vu-Magazine 11 (1982) 2 (februari)

De volledige tekst van het college is verkrijgbaar via de VU-boekhandel. Waar het prof. Metz om gaat in zijn rede is dat de moderne medische wetenschap faalt waar het gaat om de totale levende mens. Ziekte, lijden, de lichamelijkheid als geheel, wat moet de medische wetenschap ermee? In het begin van z'n rede krijgt Descartes veel aandacht, die met z'n scheiding van lichaam en geest zo bepalend is geweest voor het medisch denken. In zijn afscheidscollege gaf prof. Metz een korte samenvatting van het Medisch-Vakfilosofisch onderzoek dat werd verricht in opdracht van het Instituut voor Conflictpsychologie van de Rijksuniversiteit te Leiden (direkteur: prof. dr. J. H. van den Berg) en het Instituut voor Preventieve' Geneeskunde TNO, eveneens te Leiden (direkteur: prof. dr. J. C. de Koek van Leeuwen). Het onderzoek maakte deel uit van het projekt:,,Gevolgen van de toepassing van maximale medische zorg". Het omvatte onderzoek néar diep-zwakzinnigen, gehandicapten en lijders aan therapie-resistente pijn.

De oplossing die dat verzet voor ogen stond laat zich globaal omschrijven met het motto van Victor von Weizsacker: de wederinvoering van het subject in de geneeskunde. Onder de verzamelnaam mens-, later gedrags-wetenschappen namen sociologen, psychologen, maatschappelijk werkers, maar ook theologen en juristen, de taak op zich de geneeskunde te corrigeren danwei aan te vullen. Zij zijn er nog steeds en in toenemende mate mee bezig. De geneeskundige stand verzet zich niet tegen deze inmenging in haar zaken. Onder de dekmantel van de uitdijende zorg voor het „subject in de patiënt" gaat zij, repressief tolerant, voort haar toenemende macht uit te oefenen.

In 1973/1974 begon dr. Metz colleges te geven aan de VU. Voor zijn openbare les,,,Over doelstellingen' v^aarmee hij in oktober 1976 een buitengewoon hoogleraarschap aanvaardde bestond zoveel belangstelling dat er extra exemplaren moesten worden gedrukt (zie VU-Magazine dec. '76). Het afscheidscollege van prof. Metz óp 27 november jl. kreeg dezelfde dag reeds aandacht in de NRC.

werd benoemd, legde ik de praktijk neer en werd half-time-bedrijfsarts bij Stokvis om onder zijn leiding te gaan studeren. Ditmaal echt studeren. Die studie liep ten slotte uit op dit college." Het was bij^deze prof. J. H. van den Berg bij wie prof. Metz in 1964 promoveerde in de Sociale Wetenschappen. Het proefschrift ,,Het verschijnsel Pijn" was door de Leidse medische faculteit afgewezen. (Van den Berg zelf baarde in 1969 opzien met het boekje,,Medische macht en medische ethiek" waarvan niet het minst de verbijsterende foto's menigeen schokten.)

Samenvatting en conclusie van het onderzoek Het menselijk leven bestaat niet op de wijze der organismen. Het menselijk leven ontstaat als het menselijk organisme, in antwoord op de oproep uit de cultuur, tot menselijk lichaam, tot mens, tot ziel tranformeert. De kleinste menselijke eenheid bestaat uit twee mensen. De mens verschijnt. Niet aan zichzelf, maar aan anderen. Als verschijning is

„Deze boude uitspraak maakte de medicus tot technicus" 73

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1982

VU-Magazine | 484 Pagina's

VU Magazine 1982 - pagina 79

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1982

VU-Magazine | 484 Pagina's