VU Magazine 1985 - pagina 86

Hij werd geboren in Groot-Ammers, een dorp aan de Lek in de Alblasserwaard. Ooms schreef niet alleen streekromans maar ook historische romans en kinderboeken. Toen hij rond de twintig was vertrok hij naar Rotterdam om daar als verslaggever bij de NRC te gaan werken. Later trok hij naar Soest; daar werd hij ambtenaar van de burgerlijke stand, en gemeenteraadslid voor de ARP. In 1974 overleed hij op zestigjarige leeftijd, inmiddels weer teruggekeerd naar de waard. Door uit de Alblasserwaard weg te trekken, voldeed hij niet aan de verwachtingen die zijn ouders over hem hadden: hij werd géén boer. Dat was toen zeker niet gebruikelijk, zoals ook blijkt uit een geval dat Ooms in één van zijn boeken beschrijft ('De Korevaars' uit 1938). Eén van de zoons van een boer wil zijn vader niet in dit beroep opvolgen. Hij wil onderwijzer worden. Z'n vader heeft hetererg moeilijk mee; "Waren de Korevaars geen boeren, altoos geweest? Nimmer had een Korevaar, voor zover hem heugde, ander handwerk gevat dan spaai en riek, sloothaak en dariebeugel. En nou wilde een jonk van hem hersenwerk gaan doen, instêe van op een rechtschapen wijs het boerenwerk leren. Het was bar zwaar voor Janus Korevaar."

echter af. Nu is er vrijwel geen boerin meertevindendiezelf kaas wringt. Naast de boerenstand ontwikkelde zich al vrij snel een middenstand en een arbeidersstand. Met name de laatste heeft altijd een belangrijke rol gespeeld omdat de gemengde bedrijfsvorm het huren van aanvullend personeel nodig maakte. Dat waren losse arbeiders (daggelders), dienstboden en knechten. Pas na de Tweede Wereldoorlog veranderde deze bevolkingssamenstelling. Onder andere door mechanisering van de landbouw, betere transportmiddelen en ruilverkaveling is de boerenstand uitgedund. De streek wordt nu met name bevolkt door handen hoofdarbeiders die dagelijks naar hun werk heen en weer reizen. Kleine boerenbedrijven zijn opgegaan in de grote boerderijen die door de boeren alleen worden bewerkt, met behulp van een uitgebreid machinepark. Troelstra De boeken van Ooms spelen zich meestal af aan het begin van deze eeuw tot de Tweede Wereldoorlog. Af en toe wordt in een boek iets duidelijk van de tijd waarin het verhaal speelt. De Eerste Wereldoorlog betekende voor veel gezinnen het gemis van een of meer zoons die gemobiliseerd wa-

ren. Niet de oorlog zelf staat dan centraal, maar de manier waarop de (boeren)gezinnen dit ontbreken van arbeidskrachten moesten oplossen. Hetzelfde geldt voor politiek. In slechts een enkei boek van Ooms is een verwijzing naar de politieke situatie van die tijd te vinden. In 'Een vracht geluk en een brok verdriet'{^ 941) vertelt een rietdekker over zijn moeite werk te vinden: "Ik kan hier geen cent meer verdienen, 't is langzamerhand armoei lijen. Hoe het komt, ik weet het niet vast te zeggen, maar de boerenmanlui schijnen mijn niet meer te lusten. Misschien komt dit wel, omdat ik wel eens hoog weggelopen ben met Troelstra..." De strijd om het water vormt een van de centrale thema's uit het werk van Ooms. In enkele van zijn boeken is dit het belangrijkste onderwerp, zoals 'Water over Holland' en 'Dijkleger'. Het dijkleger kwam in actie als de dijken dreigden door te breken of de rivieren buiten hun oevers traden. Veel van de families die Ooms in zijn boeken beschrijft, hebben zoons die in het geval van een ramp tegen het water streden. Het gebeurde dan ook regelmatig dat één van hen verdronk. Het water heeft in sommige boeken ook een symbolische betekenis. In 'De

Zelfkazerij Nadat zijn proefschrift verscheen, heeft Jojada Verrips in een artikel nog eens apart aandacht besteed aan het werk van Ooms. Hij gaat vooral na waarom zoveel personen in de romans van Ooms te kampen hebben met "problemen rond vrijen en trouwen". Dit is een van de centrale thema's in de boeken van Ooms. Andere thema's betreffen het dagelijkse leven van boeren en arbeiders, de verhouding tussen deze twee groepen, de strijd tegen het water, en de strijd met het geloof, waar vrijwel elke hoofdpersoon onder lijdt.

':.e^»

IP»...

Om deze thema's te kunnen plaatsen is met name de sociaal-economische geschiedenis van de streek waarover Ooms schreef van belang. Dat gebied beperkte zich volgens Verrips tot de 'binnenwaard', dorpjes langs de rivier De Graaf, zoa\s Brandwijk, Molenaarsgraaf en Bleskensgraaf. In dit noordelijk deel van de waard heeft tot op de dag van heden industrie van enige betekenis altijd ontbroken. De boeren specialiseerden zich vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw volledig op de melkveehouderij en de zelfkazerij. Met de opkomst van zuivelfabrieken nam de betekenis daarvan

68

.,*<..i

i

^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen