VU Magazine 1985 - pagina 219

Wie kennis neemt van dit vlammend betoog, en van de ruime bijval die Van der Plas na afloop ervan ten deel viel/begrijpt waarom de huidige aartsbisschop te Utrecht, A. J. Simonis, die vrijdagmiddag zo ongemakkelijk zat te schuiven op z'n stoel. Wat is er eigenlijk aan de hand in katholiek Nederland?

De ergste crisis sinds de reformatie Eén ding heeft met name het komende pausbezoek zonneklaar doen blijken: er is iets grondig mis in de Nederlandse katholieke kerkprovincie en in de verhoudingen tussen katholiek Nederland en het Vaticaan. Dat is overigens niet voor het eerst in de geschiedenis van het katholicisme in ons land, zoals ook de alleszins boeiende expositie in het Utrechtste Catharijneconvent laat zien. Ronduit rampzalig zijn de ontwikkelingen van nu echter wel, althans voor wie in Nederland het katholieke geloof oprecht is toegedaan. "De ergste crisis sinds de reformatie", zoals de katholieke theoloog prof. F. Haarsma het onlangs formuleerde. Opmerkelijk is bovendien, dat alle discussies en conflicten, in heden èn verleden, steeds weer zijn terug te voeren op slechts één, zij 't gloeiendheet hangijzer: de gezagsverhouding in de rooms-katholieke kerk, of, nauwkeuriger: de gewetensvrijheid van de individuele gelovige en de autonomie van de lokale kerken versus de absolute alleenheerschappij vanuit Rome over de katholieke wereldkerk. Daarom ging het tijdens de reformatie, daarom ging het bij de kerkscheuring die in de afscheiding van de Oud-katholieken resulteerde en daarom gaat het ook nu, bij het 'stille schisma' dat zich, volgens ingewijden, thans voltrekt. Ook de huidige crisis binnen het Nederlandse katholicisme is onmiskenbaar en in alle opzichten een gezagscrisis. En, of het twistpunt nu 'priestercelibaat', 'anti-conceptie', 'vrouw-in-het-ambt' of 'oecumene' heet, al dergelijke onderwerpen voeren vroeg of laat terug tot die ene kwestie: wie heeft uiteindelijk de macht binnen de rooms-katholieke kerk en wie laat zich door het 'centrale gezag' op den duur nog gezeggen? De vraag die zich daarnaast steevast voordoet is: waarom worden dergelijke conflicten nu juist in Nederland, en dan niet zelden compromisloos en op het scherp van de snede, uitgevochten? Een punt dat zeker ook de aandacht verdient in het relaas over de katholieke geloofsgemeenschap in ons land. In ieder geval is zo al duidelijk dat het 'bolwerk der laatste getrouwen', waarvan Michel van der Plas in zijn rede sprak, uiterst gering van omvang zal zijn, ondanks, of wellicht juist als gevolg van het voortdurend versterken van de katholieke veste en het dichtmetselen der vensters: veel katholieken hebben, murw gebeukt als ze zijn tussen wal en schip, zich inmiddels vermoeid afgewend van het weinig verheffend schouwspel dat het binnenkerkelijk strijdtoneel biedt. Anders gezegd: zij geloven het wel. Hun aantal is inmiddels dermate toegenomen dat 't zelfs zeer de vraag is of dat grote, brede katholieke midden, dat verdrietig maar loyaal is en wiens spreekbuis Van der Plas wil zijn, nog wel zo groot en breed is. Een enquête naar aanleiding van het verwachte pausbezoek, uitgevoerd door NIPO in opdracht van Van der Plas' eigen Elseviers Magazine en ook daarin vu-Magazine 14 (1985) 5 mei 1985

De bisschoppen Bekkers (links) en Bluyssen in vrolijker tijden: nog altijd populair

uitgevoerig weergegeven (2 maart 1985), doet althans het vermoeden postvatten dat het inmiddels ook hier om niet veel meer dan een Gideonsbende gaat, die, zij 't zwakjes en wat timide, nog de moeite neemt te protesteren. De cijfers geven diegenen een steun in de rug die menen dat de ramp zich in katholiek Nederland niet door een radikale kerkscheuring zal voltrekken, maar middels een 'stil schisma': de tallozen voor wie het pauselijke noch het bisschoppelijke gezag nog langer geloofwaardig zijn, houden het voor gezien. Hoofdschuddend, schouderophalend, en zonder al te veel protest hebben zij de moederkerk losgelaten of staan zij op het punt dat te doen. Want wat kan men anders opmaken uit de volgende gegevens? Minder dan een kwart (23 procent) van de ruim 1.100 katholieken die, keurig verdeeld over de zeven bisdommen, werden ondervraagd, voldoet nog aan de kerkelijke plicht om minstens eenmaal per week de

177

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen