VU Magazine 1986 - pagina 123

door zich te scholen, waren ze in de ogen van een aantal mannen al veel te feministisch." Deze tweeledige doelstelling leverde ook binnen de NCVB een zekere ambivalentie op. Mieke Brak: "Deze groep vrouwen organiseerde zich nadrukkelijk binnen de zogenaamde protestants-christelijke zuil. Daar heerste een sterk gevoel van saamhorigheid. Een van de idealen was Christus' koningschap op elk terrein van de maatschappij te vestigen, door middel van christelijke politiek, christelijk onderwijs, christelijke vakbonden, christelijke sportverenigingen enzovoorts. Deze vrouwen wilden, net als de mannen, ook politieke en maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen. Wat dat betreft waren zij beslist door de idealen van het feminisme aangestoken: volgens de christelijke traditie behoorde de politiek tot het terrein van de man. Maar, ook al gingen zij wat dat betreft in tegen de in de protestant-christelijke zuil algemeen heersende opvattingen, zij zélf rekenden zich nadrukkelijk tot die zuil. Zij wilden net als mannen verantwoordelijkheid dragen om als een front te kunnen optreden tegen socialisten en feministen."

O

m terug te komen op de discussie over arbeid: in de jaren twintig was er een discussie gaande over de arbeid van de gehuwde ambtenares. Heeft de NCVB zich daar ook nog in gemengd? "De NCVB was daar dubbel in. Ik denk dat de meningen daarover in het hoofdbestuur een beetje uiteen liepen. Frida Katz, die van hervormde huize kwam, was daar bijvoorbeeld progressiever in dan Gesina van der Molen die een wat conservatiever standpunt innam. Volgens haar waren er drie redenen waarom ambtenaressen die gingen trouwen, ontslagen moesten worden. Dat was allereerst dat vrouwen die

moeder waren hun plicht zouden verwaarlozen, het gevaar dat ze anti-conceptie gingen gebruiken en dat er dubbele inkomens zouden ontstaan. Het hoofdbestuur stuurde dit rapport ter bespreking aan de afdelingen, maar liet zelf toch wat meer ruimte voor uitzonderingen. Bij voorbeeld als de vrouw uitzonderlijk veel talenten had. Dat vind ik wel opvallend, want wie mochten er nu ten slotte werken? Dat waren allereerst de arbeidersvrouwen, want die moesten wel vanwege het geld. En vervolgens de vrouwen met veel talent!" Het begrip 'verantwoordelijkheid' is nu al een paar keer opgedoken. Ook in de huidige NCVB-publikaties wordt het veelvuldig gebruikt. Ik krijg de indruk dat dat nu op een andere wijze gebeurt dan vroeger. Toen ging het er om dat vrouwen hun verantwoordelijkheid moesten beleven binnen de hun toebedeelde ruimte, terwijl er vandaag de dag meer nadruk wordt gelegd op de verantwoordelijkheid voor de samenleving als geheel. Kun je dat verklaren? "Ideologieën bevatten meestal dit soort tegenstrijdigheden of tegenstrijdig lijkende normen. Een bepaald ideaal kan officieel voor een hele groep gelden, maar er kan een soort afspraak zijn, al staat die niet op papier, dat die ideologie alleen voor mannen geldt. Op een gegeven moment sijpelt

lAfat gearde je> gisteravond ir)U, je werkt tocK buitenshuis'

VU-MAGAZiNE -

MAART 1

dat natuurlijk ook door naar de groep voor wie het eigenlijk niet bedoeld is. Johanna Breevoort zegt zoiets in een van haar boeken. Calvijn heeft de mens rechtstreeks tegenover God gezet. Zonder bemiddeling van een kerk, een priester of een predikant, ledereen staat tegenover het aangezicht van God en is daar alleen verantwoording aan verschuldigd. Breevoort zegt nu dat Calvijn zelf weliswaar die conclusie nooit heeft getrokken, maar dat daarmee wel de weg vrij is gemaakt voor vrouwen die zeggen: 'Als God mij iets heeft gevraagd kan geen man mij daarin tegenhouden'. Dat was zeker niet Calvijns bedoeling want die vond dat God in de scheppingsorde al de hiërarchische verhoudingen tussen mannen en vrouwen had vastgelegd; de man stond boven de vrouw. Rond 1920 werd er niet meer zozeer de nadruk gelegd op de minderwaardigheid of onderdanigheid van de vrouw, als wel op het verschillend wezen van man en vrouw. De man was heel anders dan de vrouw: hij had het talent om leiding te geven, zij om te volgen. In die tijd twijfelde overigens bijna niemand aan deze 'karakterverschillen', niet in socialistische of feministische kring, en zeker niet in christelijke kring. Door het kader dat je daar omheen bouwde kon je er echter hele andere conclusies aan verbinden. Mensen als Abraham Kuyper gingen er van uit dat het verschil tussen man en vrouw wat betreft wezen en taak, in de scheppingsorde voor eens en altijd was vastgelegd, maar een aantal NCVB-vrouwen legde de nadruk op de persoonlijke relatie die elk mens met God had, ook de vrouwen. God heeft de vrouw talent en verantwoordelijkheden gegeven en die zal ze moeten gebruiken door zich te ontplooien." Is er van dit denken iets terug te vinden in de huidige NCVB? Mieke Brak knikt heftig ja: "Het aardige is juist dat deze laatste lijn het sterkst is geworden. In het thema-nummer van 'In formatie' over arbeid komt diverse keren het woord 'talenten' voor en wordt er gesproken over verantwoordelijkheden voor elkaar. Dat is volstrekt geaccepteerd en van een strikte scheiding tussen mannen- en vrouwenrollen is ook geen sprake meer." In het thema-nummer van 'In formatie' worden zes verschillende NCVB-vrouwen aan het woord gelaten over hun persoonlijke ideeën en verwachtingen bij het verdelen van betaald en onbetaald werk. Eén vrouw heeft huishouden en opvoeding van haar dochtertje gelijk verdeeld met haar man: "Een van de redenen is dat wij leven in een samenleving die andere verwachtingen heeft van mannen en vrouwen. Met deze verwachtingen zijn wij ook opgevoed. Wij moeten deze verwachtingen herijken en ons oefenen in nieuw gedrag thuis en in de samenleving. Een heel karwei, maar de moeite waard." D

113

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen