VU Magazine 1986 - pagina 335

dus hoe zonniger en warmer, hoe donkerder de huidskleur. Toch zijn we niet volstrekt zeker dat de eerste mensen een donkere huidskleur hadden. We hebben nooit huidweefsel gevonden. Wel is het aannemelijk dat Afrika de bakermat van onze beschaving is. Daar is de mens geëvolueerd om later op pad te gaan en de rest van de wereld te koloniseren. Je kunt voor zover de stand van de wetenschap het toelaat niet anders concluderen dan dat de hedendaagse mens van die uit Afrika afstamt. Racisme is in tegenspraak met evolutie. Ik bedoel maar, als racist moet je ongeveer je eigen afkomst verloochenen. Wanneer racisme in de tegenwoordige samenleving een belangrijke rol speelt, wordt het verhaal van de mens impliciet een verhaal van anti-racisme. Het ontstaan van racisme heeft met onzekerheid te maken. Niet met je omgeving kunnen omgaan. Precies hetzelfde waarmee de eerste mensen geconfronteerd zijn. Alleen onze onzekerheden zijn van een andere orde dan die van de eerste mensen. Wanneer de noodzaak tot overleven wegvalt, gaan andere ontwikkelingen een rol spelen. 'The Human Story' levert, zonder die intentie, een bijdrage aan de strijd tegen het racisme." Harry Leyten de conservator Afrika van het Tropenmuseum haalde 'The Human Story' naar Amsterdam. Wat heeft Leyten bewogen een biologisch evolutionair verhaal te brengen in een museum dat zich vooral toelegt op het uitdragen van cultuur uit tropische landen? "Afrika is het continent waar rampen elkaar opvolgen. Honger en ellende bereiken de beeldbuis. Men weet veelal niet méér dan dat Portugezen Afrika ontdekten. Met het verhaal van de mens maak je duidelijk, dat wij nauw met Afrika verbonden zijn. De spanning in Zuid-Afrika is uiterst actueel. Daar strijdt de zwarte bevolking tegen blanke onderdrukking. Een'tentoonstelling als deze kan duidelijk maken dat de zwart-wit tegenstelling een schijn tegenstelling is. Alleen al daarom vind ik het belangrijk dat het verhaal van de mens in dit museum staat. Wij laten mensen via cultuuruitdrukkingen aan het woord. Maar goed, het is wrang dat in de gebieden waar de mens zijn oorsprong vindt nou juist tegenwoordig de arme, tropische ontwikkelingslanden liggen. Het lijkt de omgekeerde wereld. De oorspronkelijke opzet van de tentoonstelling die in London zijn premiere beleefde, sloot die eerste-derde wereld aanpak niet voldoende in. En ik betreur het dat, omdat het een overgenomen tentoonstelling betreft, we niet over ruimere vrijheid beschikten de tentoonstelling op deze punten verder aan te passen." De tentoonstelling boeit voornamelijk vanwege spectaculaire modellen. Mogelijke voorouders als Australopithecus, Lucy, het homo erectus paar en de homo sapiens, de Neanderthalers zijn uitgestorven, maar een

VU-MAGAZINE - SEPTEMBER 1986

zoogdieren de kans zich te ontwikkelen. We wilden het verhaal van de mens zowel naar het verre verleden als naar de tegenwoordige tijd doortrekken. Want je kunt je afvragen of 35 miljoen jaar geleden het criterium is voor het begin van de evolutie van de mens. Je kunt net zo goed zeggen, dat de eerste amoebe, de eerste eencellige, het startpunt van de ontwikkeling is. Maar er speelt een ander argument. Het Zoölogisch museum, Artis, het Geologisch museum, Hortis Botanicus, de Natuurhistorische Raad en wij zitten in de plantagebuurt van Amsterdam. Met de tentoonstelling 'Vóór the Human Story' willen de samenwerkende musea en organisaties een lans breken voor een natuurhistorisch muLucy is het vrouwelijk model van waarschijnlijk seum. De plantagebuurt als geïntegreerd museumkwartier dus. Daarnaast is de de eerste mensaap die rechtop liep vormgeving van "Vóór The Human Story', aantrekkelijker dan die van de hoofdtenverklaring voor die gebeurtenis wordt niet toonstelling." gegeven. De tentoonstelling besteedt vooral aan"Tja, de publiciteit voor de tentoonstelling dacht aan het biologisch evolutieproces van is wat opgeklopt. Er is wel consensus over de mens. Met de Neanderthaler wordt ook de evolutietheorie, maar verklaringen voor een begin gemaakt sociale ontwikkelingen het uitsterven van voorouders zijn niet te schetsen. Maar pas de laatste 10.000 jaar voorhanden. Men neemt aan dat omstanworden contouren van ontwikkelende culdigheden oorzaak zijn voor het verdwijnen van de soorten. Ze konden zich niet hand- turen zichtbaar. En cultuur met name de verhouding eerste-derde wereld is het haven. Er is wel iets merkwaardigs aan de werkterrein van het Tropenmuseum: niet hand, want verschillende verre voorouders de biologische geschiedenis. als de orang Utan en de gorilla hebben zich "Inderdaad wij zijn bijzonder geïntereswel kunnen handhaven. Beter aan de omseerd in de verhouding eerste-derde westandigheden aangepaste soorten stierven reld. Vanuit het perspectief dat mensen uit. Aanpassing zegt dus niet alles over mogelijkheden tot voortbestaan. Je ziet dat waar ook ter wereld een gemeenschappelijook bij de hedendaagse mens. Hoe aange- ke geschiedenis delen, kan men gescheiden past wij ook zijn, het lijdt geen twijfel dat ontwikkelingen en uit de hand gelopen verwij in staat zijn onze soort te vernietigen. houdingen terugbrengen naar de uitgangsWat zullen wetenschappers van een nieuw positie. De positie die gelijkwaardigheid insoort mens moeten denken als ze met de sloot. Aan het eind van de tentoonstelling wordt dat duidelijk gemaakt door een tekeoverblijfselen van de hedendaagse mens te ning met de tekst: We zijn allemaal steken maken krijgen? van hetzelfde breiwerk. De oorspronkelijke tentoonstelling die onder verantwoordelijkk ben opgetogen over de levensechte heid van het Commenwealth Institute werd modellen, want de tentoonstelling doet gemaakt was nogal beperkt van opzet met wat statisch aan. De vormgeving is boven- betrekking tot de hedendaagse geschiededien niet van dien aard, dat teksten bij sche- nis. Om de strekking van de tentoonstelling dels en grafieken uitblinken in helderheid. zo veel mogelijk te laten aansluiten bij acDie grafische fotografie wekt de belangstel- tuele ontwikkelingen, hebben we de afsluiling niet die nodig is om teksten te lezen. ting aangepast aan onze doelstelling. Dus Bovendien zijn deze vaak voor onrustige als we de eerste-derde wereld problematiek achtergronden geplaatst. Nee, als we de niet oplossen staat ons een ramp te wachvormgeving zelf hadden kunnen bepalen, ten. De wereldbevolking is in 150 jaar van 1 hadden we het zeker anders gedaan." miljard gegroeid naar 5 miljard. Het meren"Vóór the human story', is een kleine ten- deel van die toename neemt de derde wetoonstelling die aan het klapstuk vooraf reld voor haar rekening. Alleen al uit ooggaat. Waren die 35 miljoen jaar van Leyten punt van zelfbehoud van de bewoners van nog niet genoeg? de eerste wereld is het zaak de verhouding "Ha, ha, nee, het leven op aarde is aan nog- eerste-derde wereld te verbeteren: En de al wat voorwaarden gebonden. Waren de mens is voor het eerst in de geschiedenis in saurussen niet uitgestorven, dan was de staat de eigen soort te laten voortleven. Hij kans dat de mens zou evolueren klein ge- heeft macht over zijn lot. Andere soorten weest. De saurussen hebben waarschijnlijk gingen blindelings hun ondergang tegezo'n 140 miljoen jaar geleden geleefd. Met moet". D hun nogal plotselinge verdwijning — de inslagtheorie van een meteoriet maakt die Frans Welman werkt bij het Koninklijk Instituut voor de verdwijning aannemelijk — krijgen de Tropen en is freelance-journalist

I

293

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen