VU Magazine 1988 - pagina 212

De visies van de negentiende eeuw hebben zich genesteld in onze geest, met mogelijk desastreuze gevolgen. De wetenschapskritiek (én het alternatief) van de antropoloog dr. J.P. Feddema. 'Ik ben allesbehalve een defaitist.'

ö >

o en Ö

Hans Feddema ^ ^ Sinds de Verlichting ^^ ~ maar eigenlijk is X dat al bij Galileï begonnen - zijn er in de wetenschap twee fundamentele fouten gemaakt. Die fouten zijn mede veroorzaakt door het grote succes van de natuurwetenschappen: uit pure bewondering zijn methoden daarvan klakkeloos overgenomen door de menswetenschappen, inclusief de theologie.

De visies van de negentiende eeuw hebben zich genesteld in onze geest. De eerste fout was dat men zich niet langer bezighield met het hogere zijnsniveau van de mens, omdat de aspecten daarvan niet zijn te tellen, te meten, niet zogenaamd objectief waarneembaar zijn. Toch is dat hogere zijnsniveau het centrum van de mens; daar zetelen de diepste

overtuigingen - zoals inzake goedheid, waarheid, wijsheid, schoonheid - die de mens in beweging kunnen zetten. Het meest essentiële element van de mens werd door de wetenschap dus buiten beschouwing gelaten, deels omdat je daar met de meetlat niet uit de voeten kunt, deels omdat het ook wel als ouderwets, als achterhaald werd gezien. Een tweede grote fout die de wetenschap mijns inziens maakte was, dat men de aarde niet langer als een eenheid zag, dat men niet ook heeft ingezien dat de aarde een levend organisme is dat, indien daartoe geprest, kan terugslaan. De wetenschap is op de reductionistische toer gegaan, heeft niet de totale schepping, de totale mens willen zien. Men is - soms heel knap hoor! - deze al-

leen nog op onderdelen gaan bezien en heeft daardoor een sterk mechanistische visie op het leven ontwikkeld. Opvallend vind ik dat het nu uitgerekend natuurwetenschappers zijn die deze fouten het eerst gaan inzien - denk aan mensen als Fritjof Capra. De menswetenschappen, die nota bene hun modeldenken, hun technisch denken, hun eenzijdig rationele benadering, hebben overgenomen van de natuurwetenschappen, lopen wat dat betreft achter.

D

oor deze ontwikkelingen voelen we ons ook niet écht meer verbonden met dat hogere zijnsniveau; het spirituele in de mens wordt verdrukt. Dat komt doordat de wetenschap langzamerhand tot een pseudo-religie uitgroeide, en niet langer - zoals vroeger het geval was - omwil-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen