VU Magazine 1989 - pagina 363

Japanse meeuwtjes, zijn ideale proefdieren voor onderzoek naar seksuele inprenting. Ze zijn gemakkelijk te houden in kleine kooien, broeden het hele jaar door en zijn al na zo'n honderd dagen volwassen en in staat tot voortplanting. Dat is voor vogels extreem snel. Omdat de Groninger ethologen vooral geïnteresseerd zijn in de manier waarop het proces van de seksuele inprenting verloopt voert men manipulaties uit tijdens het opgroeien van de jongen die later aan een baltstest worden onderworpen. Zo kan men vaststellen wat voor invloed ervaringen in.de jeugd hebben op de latere partnerkeuze. Ten Cate: "Meestal proberen we de ervaringen die de jongen met de ouders opdoen te manipuleren. Dat kan je doen door een of beide ouders op een bepaalde leeftijd weg te halen en er bijvoorbeeld pleegouders van een andere soort voor in de plaats te zetten. Je kunt zo aantonen dat ervaring op jonge leeftijd van belang is. Het meest eenvoudige idee was dat inprenting het gevolg zou zijn van een simpele blootstelling aan een visuele prikkel. Het zien van VU-MAGAZINE—OKTOBER 1989

de ouder zou voldoende zijn om een voorkeur te ontwikkelen. Maar dat zou betekenen dat een opgezet dier evenveel effect zou opleveren en dat is dus niet zo. Kennelijk is iets in het gedrag van de' ouders van belang. De volgende vraag is dan of het een kwestie is van bewegingen van het dier, of van andere gedragingen." Er is een breed scala aan experimenten mogelijk om deze vraag te onderzoeken. Zo kan in een gemengd ouderpaar (een zebravink en een Japans meeuwtje) de zebravink-ouder tien dagen na de uitkomst van de eieren worden verwisseld met een andere zebravink. Deze vertoont dan geen voergedrag ten opzichte van de jongen, maar het overige gedrag (zoals aggressie en contactgedrag) is ongeveer identiek aan dat van de oorspronkelijk ouder. In de baltsproeven van de jongen op volwassen leeftijd wordt dan een enorme teruggang in voorkeur voor de zebravink gevonden. Het voedergedrag lijkt dus een belangrijke factor voor de seksuele inprenting. Doordat hier eveneens sprake is van een beloning in de vorm van voedsel lijkt dit wel veel op een conditione-

rings-effect. Volgens Ten Cate is er slechts sprake van een parallel: "Het gangbare idee is dat bij conditionering sprake is van een vrij specifieke reactie gekoppeld aan een prikkel. Maar het voeren wordt hier geassocieerd met een bepaald uiterlijk en dat uiterlijk is pas veel later, in een geheel andere context, voor het dier van belang."

V

oedergedrag blijkt niet het enige dat de latere seksuele voorkeur van de zebravinken kan beïnvloeden. Bij zebravinkjongen die dertig dagen werden opgevoed door hun natuurlijke ouders en daarna werden 'verpleegd' door Japanse meeuwtjes, bleek de mate waarin ze later gericht waren op die soort gerelateerd aan de aard van het gedrag dat de meeuwtjes naar de jongen vertoonden. Hoe meer contactgedrag en agressie de pleegouders richting hun pleegkinderen uiten, des te sterker de zebravinken zich later richten op Japanse meeuwtjes. Ten Cate: "Het gemeenschappelijke van zowel voeren, agressief gedrag als het tegen elkaar aanzitten (typerend gedrag voor dit

Een zebravink van de mannelijke kunne (links) vertoont baltsgedrag voor een vrouwelijk Japans meeuwtje: seksuele voorkeur mede bepaald door moedertype.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen