VU Magazine 1990 - pagina 391

dus vervangen door een ander ideaal, dat van een onberispelijk toegepaste methodologie. Maar dit romantisch ideaal kan, zoals Barendregt zei, een leven verknoeien. De muur van verdringing blijkt niet waterdicht. Er blijft iets knagen. Het gevoel dat de psychologie toch iets meer behoort te zijn dan nu het geval is, steekt op gezette tijden de kop op. Op zulke momenten wordt steevast geklaagd over het gebrek aan relevantie of betrokkenheid bij het vak.

tief, gezonder wetenschapsmodel presenteert; ze oefent zelfs geen kritiek uit op bestaande wetenschapsopvattingen. Nee, haar enige pretentie is een deel van de geschiedenis van de psychologie te beschrijven. Ze doet dat op een relativerende manier. Dat wil zeggen: waarde-oordelen zijn nagenoeg afwezig. In veel vormen van geschiedschrijving is wel een duidelijk waardeoordeel aan te wijzen. Meestal is het overwinnaarsperspectief het uitgangspunt. De hedendaagse opvattingen - in dit geval het empirischanalytische denken - vormen dan de norm aan de hand waarvan oudere vormen van wetenschapsbeoefening er van langs, dan wel een schouderklopje krijgen. Bij Trudy Dehue verschijnt de dominantie van het empirisch-analytische denken niet als een onontkoombaar lot - de beste moest nu eenmaal wel winnen - maar als

G

eschiedschrijving kan mogelijk iets bijdragen aan een verzachting van het lijden aan de psychologie, of het lijden aan de wetenschap in zijn algemeenheid. De geschiedschrijving wordt in 'De regels van het vak' een vorm van anamnese, een verhaal over de wording van een ziektebeeld. Niet dat Trudy Dehue overigens een alterna-

liT universiteit, ^eJ'

„aru mat v<,orn=i>.en v o l u i t :

l"

"^

J-

«

1/

;0 %

GeboortedatuE-. / / ^ , , e . - . ( s t r a a t - en pl«at.sua.n,) : Telefoon : g.

(fllX-ww-t''^^

rziE*^"'?^^'

W,,11E , i n i d i - 1 0 M h o s . t u,v

r:chroven i 2.oo J"» a, vmivBrsltalre a^^ens afseles^ •>

r o f V ^ S J r e r r a ^ n e e r en «aar .

ö„-<t*-oU«^-'

VOO. -el. - . a . - ^ ^ - - f , i i ^ r L ï ^ i ! : e r » S S - )

y-/>t^»/ix-t*-A-—i-

^ ^ ^

.eees een of »3er t o n t a . e n . a f . e l e ^ , „ , f . , VOO. d i t - - - n T a ^ » -

'

^

, Yiet t e r r a i n '^aD

Heo» . =i»- ^ - ! ^ l S : ' ^ ? " i ^ i S i & » e d J - - f j;„o 3a,»ulte,W0" ene ^ ^ „ ji n It'll Ahi^^Y^^^

^

^ ^^ - - ^ r T ^ / X ^ V ^ ' ^ r ' - ^ I A^I-^.'toci.—^*^'^"~"'iJr ; n

m 4V- Tjado een viorki^i".B,oft U o p J « 1 2 ^ K o n b l 3 £ J i !

V

oor mensen evenwel, die verstrikt zijn geraakt in neurotische paradoxen en die hun leven dreigen te verspillen aan onbereikbare idealen, is relativering misschien wel de beste aanzet tot therapie. Bij in de war geraakte mensen is het zelden verstandig om tegenover een dogmatische waarheid een nieuwe, misschien nauwelijks minder dogmatische waarheid te stellen, om het ene onbereikbare ideaal in te ruilen voor het andere. In de psychotherapie is de gedachte gegroeid dat moralisme tegenover een uit het lood geslagen patiënt niet op zijn plaats is. Het gaat niet aan, vindt men daar, zo iemand dwingende waarden en normen op te leggen. In die zin kan een relativerende geschiedschrijving van de psychologie opgevat worden als een basis voor moderne, non-directieve, psychotherapie. Bestaande opvattingen over wat wetenschappelijkheid is, verhezen zo hun onvermijdelijkheid en dwangmatigheid, opdat neurotici zich minder verstard kunnen voelen en zich wat vrijer leren bewegen. Hoe zij van die herwonnen ruimte gebruik maken, in welke richting zij zich vervolgens dienen te bewegen, is een vraag die de therapeut slechts met langdurig zwijgen kan beantwoorden. D

—^

.^feö^fJS

VU-MAGAZINE—OKTOBER 1990

een ontwikkeling die plaatsvond in een specifieke wetenschappelijke en maatschappelijke context. En, zo luidt de suggestie, als die context verandert zou ook wel weer eens een andere vorm van wetenschapsbeoefening de dominante kunnen worden. Een relativistische geschiedschrijving kent beperkingen. De waarheidsvraag wordt tussen haakjes gezet; over de vraag welke benadering het meest recht doet aan de werkelijkheid, het betrouwbaarst is, het produktiefst, of aan welke maatstaf voor kwaliteit ook voldoet, wordt geen uitspraak gedaan. Maar na alle vormen van relativering keert die waarheidsvraag met een onvermoeibare hardnekkigheid toch altijd weer terug.

Naar aanleiding van: Trudy Dehue: De regels van het vak; Nederlandse psychologen en hun methodologie 1900-1985, Van Gennep, f. 49,50.

37

Aanmeldingsformulier uit 1946 van Barendregt als psychologiestudent aan de Universiteit van Amsterdam: 'Momenteel interesseert me vooral de theoretische psychologie'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen